Grounding en release: een introductie in contactimprovisatie voor jongeren en volwassenen
Ilja met haar leerlingen in Cairo.
MUZIEK & LESMATERIAAL | Vroeger kreeg Ilja Geelen blinde paniek bij elke vorm van partnering, nu werkt ze als docent contactimprovisatie in Egypte. Hier deelt ze een van haar lessen zoals ze die geeft in Cairo, aan een groep dansers en bewegers met uiteenlopende niveaus. Haar lesplan laat leerlingen grounding, gewichtsverdeling en fluïditeit onderzoeken. De oefeningen zijn technisch onderbouwd, dus ook geschikt als je aan de slag wilt met duetten, of je leerlingen hun begrip van de hedendaagse danstechniek te verdiepen.
Contactimprovisatie doodeng?
Had je mij een jaar of vijf geleden verteld dat ik ooit een hele lessenreeks contactimprovisatie zou geven, dan had ik je nooit geloofd. Laat staan dat ik op een dansschool bekend zou staan als dé docent contactimprovisatie. Mijn eerste workshop in contactimprovisatie als leerling, liep ik namelijk huilend uit. Ik was volledig overweldigd, het was me veel te intiem, en ik kreeg het idee in het rond te worden geslingerd en de controle kwijt te zijn. Ik denk dat juist ik daarom nu lessen contactimprovisatie kan geven die door mijn leerlingen als fijn en veilig worden ervaren. Want ik ben me bewust van de drempels waar leerlingen van alle niveaus tegenaan kunnen lopen. En ik heb uit eigen ervaring, vooral ná mijn afstuderen, geleerd hoe ik contactimprovisatie op een veilige manier kan aanbieden...
Een van die momenten dat ik voelde dat er iets 'klikte' was toen een Franse docent, genaamd Jeremy Auberge, me tijdens een les apart nam en me in alle rust het belang uitlegde van het voelen van mijn eigen voeten op de vloer. Hij verschoof mijn focus. In plaats van me te verliezen in de momenten samen, waarin ik mijn gewicht en daarmee een stukje van de controle aan de ander geef, bracht hij mijn aandacht naar de momenten tussendoor waarin ik heel even zélf de controle heb. Al is het maar een stapje of een overgang, een ademhaling op eigen voeten voordat ik weer samensmelt met de ander. Ineens ging ik zien hoeveel ik wél onder controle had. En ik begreep dat alles waar ik in contactimprovisatie tegenaan liep samenhing met mijn algemene aandachtspunten en valkuilen rondom grounding, ademhaling en release!
Wat mij vervolgens vooral deed ontwikkelen als danser waren mijn momenten van zelfstudie. Ik bracht uren door improviserend en onderzoekend in de studio, of soms op mijn dakterras in Marokko, of in het park. En uitgerekend dat oefenen in mijn eentje maakte me beter in het samen dansen met anderen én het overdragen van de beginselen van contactimprovisatie. Dat klinkt tegenstrijdig, maar het is eigenlijk heel logisch: om de ander goed te kunnen aanvoelen moet je zélf stevig in je schoenen staan. Je moet grounded zijn, ruimte en ontspanning kunnen maken in je lichaam, je gewicht goed kunnen shiften en opvangen, en vanuit sensaties in plaats van vorm kunnen dansen. Toen ik meer vertrouwen kreeg in het vermogen van mijn eigen lichaam om mij op te vangen, durfde ik veel meer op anderen te vertrouwen en risico’s te nemen.
Vandaar dat ik in mijn lessen contactimprovisatie mijn leerlingen soms een tijd alleen laat werken. Om daarna met meer lichaamsbewustzijn, rust en gevoeligheid het contact met anderen aan te gaan! Dit doe ik nu ook in mijn lessen in Cairo, waar dit goed past omdat mijn volwassen leerlingen zo bezig zijn met zichzelf in relatie tot de ander. Doordat contactimprovisatie en hedendaagse dans zo nieuw zijn in Cairo, zijn de groepen niet groot genoeg om leerlingen op niveau in te delen. Gelukkig leent contactimprovisatie zich supergoed voor het bij elkaar brengen van mensen met verschillende achtergronden! Ik heb de mooiste dingen zien ontstaan en zowel ervaren dansers als complete beginners enorme ontwikkelingen zien doormaken. En ervaren dansers leren net zoveel van het samenwerken met beginners als andersom!
Omdat dit lesplan is gebaseerd op zo’n ‘open level’ setting, is het breed inzetbaar. Het kan dienen als introductie tot partnering, dansexpressie of zelfs tot dans in het algemeen. Maar ook voor leerlingen die al bekend zijn met contactimprovisatie, kunnen de afbeeldingen en oefeningen extra verdieping bieden. Want door te werken met elkaars lichaamsgewicht, elkaars dynamiek aan te voelen en goed te leren ‘luisteren’ naar fysieke signalen, worden ze individueel ook sterker als danser. Ze zullen ook hun eigen grounding, loodlijn, ademhaling en flow beter begrijpen.
Video: een duet gechoreografeerd vanuit contactimprovisatie als voorbeeld van waartoe deze technieken kunnen leiden. Muziek: ♫ Tenere Den - Tinariwen & Fats Kaplin
…
Benieuwd naar het lesplan van Ilja? Log dan in!
MUZIEK & LESMATERIAAL - JONGEREN
Als dansdocent ben je veel tijd kwijt met voorbereiding. Uren die niet betaald worden. Vooral muziek zoeken voor een nieuwe les neemt veel tijd in beslag. Bovendien veranderen jongeren continu van mening over wat hip is en wat niet. Naar welke muziek luisteren zij? Welke moves zijn cool? Wat speelt er in hun leven? Maar vooral: hoe speel je daar op in? Onze redacteuren Muziek & Lesmateriaal werken veel met jongeren en schrijven artikelen met oefeningen en muzieksuggesties voor danslessen, vergezeld van didactische tips. Laat je inspireren!
Ilja Geelen
Ilja Geelen is hoofdredacteur van Dansdocent.nu. Ze heeft een bachelor Docent Dans van ArtEZ in Arnhem, en een master Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Sindsdien combineert ze verschillende rollen als maker, docent, performer, schrijver en organisator. Ze begon haar carrière in Marokko, waar ze twee jaar woonde. Nu choreografeert ze regelmatig in Egypte en woont ze ‘in een koffer’.
Ilja begon bij Dansdocent.nu in 2022 als redacteur Young Dance Professional en schreef toen over haar ervaringen als dansdocent in Marokko. Al snel kwamen daar klussen als eindredacteur en nieuwsredacteur bij. En sinds november 2024 dient Ilja Dansdocent.nu als tweede hoofdredacteur. In deze rol is zij verantwoordelijk voor het aansturen van de andere redacteuren.