YOUNG DANCE PROFESSIONAL | Dansjuf Alessia heeft drie jaar in de prachtige stad Wenen gewoond om hedendaagse dans te studeren. Ze vond de stad van de prinses Sissi echt geweldig en maakte kennis met de danstechniek van Rosalia Chladek. Maar op een gegeven moment voelde ze dat het tijd was voor verandering. Wat neemt ze mee? En waarom heeft ze besloten naar Nederland te komen? Dat lezen jullie in dit tweede deel van ‘De reizende Dansdocent’.

Dans studeren in Wenen

In Wenen is er niet alleen maar de Balletacademie van de Wiener Staatsoper. Je kunt ook dans studeren aan het oude Conservatorium, dat in 2015 een Universiteit geworden is: de Musik und Kunst Privatuniversität der Stadt Wien (MUK). Daar heb ik drie jaar de “Zeitgenössische Tanzpädogogik” opleiding onder leiding van Nikolaus Selimov gevolgd. Ik werd dus opgeleid tot docent hedendaagse dans.

Ik heb deze opleiding gevonden toen ik, na mijn middelbare schooldiploma, negen maanden in Duitsland ben geweest om als au-pair te werken. Ik wist al dat ik in het buitenland wilde studeren, maar ik twijfelde over wat. Ik houd van talen, dus ik dacht toen nog dat het misschien mijn toekomst was om als tolk te werken of als vertaler. Ik heb mijn hele leven gedanst, maar wist niet dat je zoiets op universiteitsniveau kon studeren. In Italië kan dat namelijk niet, maar - zo kwam ik achter - in Oostenrijk wel!

Toen ik toevallig de MUK op het internet vond, was het mij meteen duidelijk. Ik wilde dans gaan studeren om danser en dansdocent te worden! Ik schreef me direct in voor de auditie en boekte een vlucht Duitsland-Oostenrijk. Als ik nu even terugdenk is het echt ongelooflijk hoeveel dingen er in mijn leven zijn gebeurd na deze beslissing.

Mijn auditie

Op de middelbare school had ik Duits geleerd en na negen maanden in Duitsland sprak ik de taal ik vloeiend. Dus ik maakte me er geen zorgen over, maar achteraf gezien was het misschien beter geweest om mij hier wel een beetje zorgen over te maken. Ik wiste namelijk niet dat ze in Oostenrijk wel Duits praten, maar met een ander accent - en soms met totaal andere woorden! Een beetje zoals Brits en Amerikaanse Engels. Het is allebei Engels, maar toch heel anders. Zo ook in Wenen...

De auditie duurde vier dagen en het was tegelijkertijd echt een heftige en een hilarisch proces. Ik kwam aan en ik begreep helemaal niks! Mijn opleiding zou in het Duits moeten zijn en ik had aangegeven dat ik vloeiend was, dus ik wilde ook niet toegeven dat ik hun accent niet kon begrijpen. Gelukkig is dans een zichtbare taal, dus wanneer ik tijdens de auditie iets niet kon verstaan, keek ik gewoon heel goed naar wat de andere dansers deden.

Bij de auditie hebben we les gekregen in hedendaagse dans, met techniek en improvisatie. We hebben een check-up van de fysio gehad, gezongen en body percussie gedaan bij de muziekdocent. Sommige dingen had ik echt nog nooit in mijn leven gedaan, maar ik ging ervoor!

Ik had bijvoorbeeld nog nooit geïmproviseerd en uiteindelijk heb ik juist complimenten gekregen voor mijn improvisatie deel. Heel grappig! Ik weet ook nog dat ik bij de zangtest iets moest zingen met de docent aan de piano. Ineens vroegen ze me dat te doen ‘een vierde hoger’. Ik had toen geen idee wat ze ermee bedoelden, dus ik heb gewoon om me heen gekeken en gezien dat de anderen kandidaten met de vingers gingen tellen en deed hetzelfde… Ook daar was alles goed gekomen!

Gelukkig ben ik aangenomen. Ik heb zo de kans gekregen om aan een leuke en goedkope universiteit te studeren en in een stad waar ik me een echte prinses voelde elke keer dat ik buiten mijn deur stapte. Wenen is zo ontzettend mooi. Als je er nog nooit bent geweest, zet het op je bucketlist. Het is echt de moeite waard! Schoon, groen en prinsesachtige gebouwen om elke hoek. Ik leefde in een droom.

Het ChladekⓇ systeem

Bij de MUK heb ik verschillende vakken gehad. Zoals Methodiek en Pedagogiek, Hedendaagse dans, Improvisatie en Contact Improvisatie, Muziek en Muziektheorie, Anatomie, Dansgeschiedenis, Interdisciplinaire Kunst - en een klein beetje Ballet. De hele opleiding draaide om het ChladekⓇ systeem. Het leuke was dat ik, behalve ballet, nog nooit een pure techniekles had gevolgd (zoals bv Graham, Limòn, Cunningham). Daarom vond ik het heel interessant om les te krijgen in het Chladek systeem en nieuwe kanten van mezelf te gaan ontdekken en ontwikkelen.

Rosalia Chladek (1905-1995) danseres, docent en choreografin had zelf aan het Conservatorium gedoceerd. Ze is in Oostenrijk beroemd geworden omdat ze in de jaren dertig een hedendaagse danstechniek had bedacht, namelijk de ChladekⓇ system. Rosalia was van mening dat dansonderwijs nooit een eenzijdige training van bepaalde vaardigheden betekent, maar de holistische ontwikkeling van mensen in en door dans.

Tijdens de lessen in het Chladek®-systeem hebben we veel aan ons bewustzijn gewerkt en vooral aan het bewuste gebruik van de eigen energie bij het spelen met de zwaartekracht. Het Chladek®System laat zien dat alle bewegingen terug te voeren zijn op drie basisprincipes:

Veranderingen in het zwaartepunt (waar is het zwaartepunt van het lichaam, hoe wordt het veranderd)
Bewegingsbenaderingen (welk lichaamsdeel / lichaamsgebied is de initiator van de beweging)
Het lichaamsgedrag (hoeveel kracht wordt er gebruikt, beweegt het lichaam als geheel of alleen in afzonderlijke gebieden).

Het systeem is logisch opgebouwd en gebruikt een speciaal ontwikkelde, duidelijk beschreven terminologie. Deze terminologie vond ik altijd grappig omdat natuurlijk veel bewegingen zoals de plié gewoon vanuit ballet kwamen, maar het wordt bij Chladek ‘Senkung’ genoemd, wat ‘verlagen’ of ‘neerlaten’ betekent. Ik vond het moeilijk om een nieuwe terminologie op bekende bewegingen te passen en vooral niet per se noodzakelijk. In ieder geval snap ik wel dat een duidelijke terminologie een brede basis biedt voor het begrijpen van beweging. Het traint het vermogen om beweging te analyseren - zowel de eigen beweging als die van anderen.

Een ander bijzonder kenmerk van het Chladek®-systeem is de manier waarop het omgaat met ontwerpprocessen in de dans. De artistieke en creatieve benadering van dans wordt even belangrijk gevonden als training in danstechniek. Zo werken beide gebieden optimaal samen en leiden ze tot je eigen creativiteit op een gefundeerde danstechniek.

Ik heb tijdens mijn studie ook de eer gehad om aan Rosalia's privaat archief te werken en haar papieren te analyseren en organiseren voor een tentoonstelling. Alles onder de leiding van de fantastische danshistorica, danscritica, dramaturg, curator en auteur Andrea Amort. Een docent die ik als een tante beschouwde en nog steeds een plekje in mijn hart heeft.

Tussen ontzettend veel stof, vonden we allemaal leuke dingen, van kleine tekeningen over een kostuum die Rosalia voor haar voorstelling wilde hebben, tot een kaartje van een geweldige optreden met grote dansers van die tijd, of persoonlijke handgeschreven brieven die we moesten ontcijferen. Het was een hele klus, maar toch zo magisch om in het leven van een beroemde danser, dansdocent en choreograaf in te stappen.

Erasmus uitwisseling

In mijn derde jaar heb ik de kans gekregen om naar het buitenland te gaan. Of zoals ik zeg ‘dubbel buitenland’, aangezien Oostenrijk al buitenland voor mij was. Na veel bureaucratie en wachten, ben ik uiteindelijk aangenomen voor de Docent Dans opleiding op Codarts in Rotterdam. Daar heb ik zes maanden met een leuke klas meegedraaid, met wie ik ook uiteindelijk afgestudeerd ben!

Ik ben zo dankbaar dat ik de mogelijkheid heb gekregen om aan dit uitwisselingsprogramma deel te nemen. Codarts heeft mijn ogen geopend en toen ik terugkwam in Wenen voelde ik me niet meer op mijn gemak. Ik miste de vele trainingslessen in allerlei dansstijlen. Ik voelde me niet langer genoeg uitgedaagd en had het gevoel dat ik mijn tijd aan het verspillen was in Wenen. Ik voelde mij verdwaald en ik wist niet meer wat de beste keuze voor mij was.

Uiteindelijk heeft Ingrid Stoepker, het hoofd van de Docent Dans opleiding, mij gevraagd of ik terug wilde komen (Grazie Ingrid! – Hier ga je naar haar interview met Dansdocent.nu). Dat betekende Wenen verlaten, een extra jaar studeren, weer wennen aan een nieuwe taal en aan een nieuw land... Dus wat heb ik gedaan? Ik heb mijn koffer gepakt, Wenen bedankt voor alles en een vlucht Wenen-Rotterdam gepakt.

Met dank aan klasgenoten, docenten, vrienden en familie - maar vooral mijn hart, ben ik blij dat ik voor mezelf de keuze heb gemaakt om van universiteit, taal en land te wisselen. Het is niet makkelijk geweest, maar ik ben dankbaar voor elk moment.

Zit Wenen nog in mijn leven?

Drie jaren later zit ik in een NS trein richting Rotterdam deze blog te schrijven en vraag ik me af: wat heb ik nou meegenomen uit deze prinsessenstad?

Interdisciplinair werken – In Wenen hebben we vaak als dansers samen met andere muzikanten of allerlei kunstenaars aan projecten gewerkt, of gewoon na de lessen echt leuke jamsessies georganiseerd. Dit heeft me geleerd dat kunstenaars van verschillende sectoren zoveel van elkaar kunnen leren en dat een toneelstuk zoveel rijker kan worden door met mensen uit andere vakgebieden samen te werken.
Oog voor het toneel – Aan de MUK hebben we veel uren besteed aan choreografieën maken. Hierdoor heb ik mijn ‘oog’ ontwikkeld, wat handig is voor wanneer ik een choreografie op een toneel wil maken. Ook als ik voel dat maken (nog) niet mijn sterkste kwaliteit is, heb ik de juiste tools om iets leuks te doen dat ook op professionele niveau relevant kan zijn.
Dans en Muziekmateriaal – bij elke opleiding Docent Dans krijg je natuurlijk veel inspiratie voor je eigen lessen. Uit die tijd neem ik veel leuke liedjes met en zonder tekst (die ook bij kinderen die een andere taal spreken gebruikt kunnen worden) mee. En natuurlijk ook veel dansmateriaal dat ik nog steeds als startpunt voor mijn eigen lessen gebruik.
Respect voor traditie en nieuwsgierigheid voor innovatie – De MUK heeft me geleerd hoe belangrijk het is om respect voor de traditie te hebben. Als ik de dansgeschiedenis goed ken, kan ik ook makkelijker zelf innovatie brengen. Weten wat al is gedaan worden, wat nog niet en wat eigenlijk het beste bij mijn stijl past. Als ik een tekort aan inspiratie heb, helpt het me enorm om een oude dans boek te lezen of film te kijken om weer in de creativiteit modus te stappen.
Vrienden voor het leven – In Oostenrijk heb ik vriendschappen gemaakt, die ik altijd meeneem. Contacten in het buitenland hebben vind ik heel belangrijk. Ik kan om hulp vragen als ik iets nodig heb en zij doen hetzelfde bij mij. En het leuke is, dat ik heb altijd een goede reden om een vliegtuig te pakken en mensen in een prachtig land te gaan bezoeken.

Dankeschön Wien! Bis bald!

Bronnen

Internationale Gesellschaft Rosalia Chladek. (n.d.-a). Biografie. Chladek Tanzsystem. Geraadpleegd op April 30, 2021,
Internationale Gesellschaft Rosalia Chladek. (n.d.-b). Tanzsystem. Chladek Tanzsystem. Geraadpleegd op April 30, 2021,

YOUNG DANCE PROFESSIONAL

Hoera! Je bent afgestudeerd als dansdocent. En nu? In de rubriek ‘Young Dance Professional’ lees je alles over de perikelen van een jonge dansdocent. Wat komt ze tegen in het werkveld? Is ze daarop voorbereid door de opleiding? Wat zijn de successen? En de uitdagingen? Onze redacteur deelt haar ervaringen en nodigt je uit om mee te denken en je eigen ervaringen te delen. Je staat er niet alleen voor!

De reizende dansdocent deel 2: Oostenrijk