INTERVIEW | Anandi van Loon-Felter (39 jaar) begon haar carrière als dansdocent, maar studeerde ook geneeskunde. Ze is revalidatiearts en deed haar kennis op bij het Medisch Centrum voor Dansers en Musici. Momenteel werkt ze als coördinator gezondheid op haar ‘oude dansschool’, het Lucia Martha Institute for Performing Arts in Amsterdam en Groningen. Daar begeleidt ze studenten die geblesseerd zijn en onderzoekt ze hoe blessures voorkomen kunnen worden. Wil je meer weten over Anandi en blessurepreventie bij dansers? Lees dit interview!

Waar heb jij leren dansen?

Van Giselle Joosten en haar moeder Else Habbé heb ik de basis van het klassiek ballet geleerd. Ik zie mezelf daar nog staan als jong meisje in balletpak aan de barre. De lessen waren heel gestructureerd; je wist precies wat je kreeg. Van deze dansdocenten leerde ik discipline. Dat het niet erg is om hard te werken en te zweten. En dat je daarmee heel veel kan bereiken. Als je ergens voor gaat, dan moet je daar ook tijd en arbeid in steken. Ik heb ook nog steeds contact met ze!

Bij Lucia Marthas studeerde ik af als danser én dansdocent. Daar kregen we ook striktheid, orde en discipline mee. Maar dat betekent niet dat je geen plezier hebt! Het waren ontzettend lange dagen op de dansacademie, maar ik genoot daarvan. Het grappige is dat toen ik daarna nog geneeskunde ging studeren ik dacht ah dat wordt vast heel zwaar, maar eigenlijk was het appeltje-eitje. Mijn klasgenoten bij geneeskunde klaagden hoe zwaar het was en hoeveel ze moesten doen, maar ik vond het ontzettend meevallen. Bij Lucia Marthas was ik van 8 uur ‘s ochtends tot 10 uur ‘s avonds op de academie aanwezig.

Voordat Anandi geneeskunde ging studeren, werkte ze als dansdocent en danseres. Zoals hier op het podium bij Jody Bernal in 2000.

Waarom ben je geneeskunde gaan studeren?

Nou, eigenlijk dacht ik er nooit over na om dans te gaan studeren. Ik wilde vroeger altijd al dokter worden. Het dansen is per ongeluk ertussen gekomen.

Ik danste wel al vanaf mijn vierde en op mijn zestiende ben ik bij toeval bij een recreatieles op de dansacademie terecht gekomen. Toen ben ik samen met een paar anderen door Lucia Marthas ‘eruit gepikt’ om de vooropleiding te gaan doen. Zo van ‘ik zie iets in jou’. Toen iedereen auditie ging doen voor de bachelor heb ik voor de gezelligheid ook auditie gedaan, maar toen was ik ineens aangenomen! Dat vond ik zo tof dat ik toch maar de dansacademie ben gaan doen.

Toch wilde ik nog steeds heel graag dokter worden. Ik heb één jaar fulltime op het podium gestaan en lesgegeven, en ben toen geneeskunde gaan studeren. De eerste vier jaar viel dat de combineren; overdag studeren en ‘s avonds dansles geven. Maar toen ik coschappen ging lopen werd het te veel.

De keuze om revalidatiearts voor dansers te worden maakte ik nadat ik Dr. Boni Rietveld leerde kennen en hij mij vertelde dat hij met dansers en musici werkte. Dat vond ik interessant! Tijdens mijn opleiding heb ik bij het Medisch Centrum voor Dansers en Musici gewerkt en veel anatomische kennis opgedaan.

Van Rietveld heb ik ook de one million dollar question geleerd! Dat is: ‘Wijs met één vinger aan waar de kern van jouw pijn zit’. Als een patiënt dat doet weet je 9 van de 10 keer ook de diagnose. Bijvoorbeeld, een danser zegt “Ik heb last van mijn achillespees”, maar wat die vervolgens aanwijst is een plek daar net naast en dan blijkt het probleem een ‘dansershiel’ te zijn.

Je bent nu coördinator gezondheid bij het LMIPA. Wat houdt dat in?

Ik word ook wel de ‘schoolarts’ genoemd op het Lucia Marthas Institute for Performing Arts. Ik mag mij voor de hele opleiding bezighouden met alle zaken van de fysieke en mentale gezondheid van de studenten. Ik ben betrokken als studenten langdurig geblesseerd zijn of uitvallen. Ik ben dan expliciet niet hun behandelaar, want ik werk niet vanuit een ziekenhuis. Maar ik denk wel mee met andere behandelaars, zoals een fysiotherapeut of sportarts en overleg met hen.

Ik ben de spil tussen de dokter ‘aan de buitenkant’ en de opleiding ‘aan de binnenkant’ om te zorgen dat de studenten terug kunnen keren naar de danslessen. Ik kijk naar wat hun belastbaarheid is en wat ze wel en niet mogen doen. Bijvoorbeeld alleen de barre, of niet springen. Verder ben ik bezig met een plan voor preventie. Een onderdeel daarvan is de medische keuring die studenten aan het begin van het schooljaar hebben, zoals een conditietest.

Werk je samen met de andere dansacademies op het vlak van blessurepreventie?

Ja, ik heb drie jaar geleden als extern adviseur gezondheid gewerkt bij ArtEZ. En uiteraard ben ik lid van de Nederlandse Vereniging voor Dans en Muziekgeneeskunde (NVDMG), een vereniging die zie richt op artsen en paramedici door te zorgen voor multidisciplinair medisch maatwerk voor de (amateur) podiumkunstenaar. En daarnaast ben ik ook lid van de internationale vereniging International Association of Dance Medicine & Science (IADMS).

Momenteel ben ik naast mijn werk voor Lucia Marthas ook bezig met een promotieonderzoek. Dat doe ik bij het AMC/Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid in samenwerking met Codarts. Het richt zich op de gezondheid en de gezondheidszorg van studenten die een muziektheater- of musicalopleiding doen.

Ik dacht het heeft geen zin om het wiel opnieuw uit te vinden en over blessurepreventie bij studenten dans/musical-opleidingen zal vast iets op papier staan, maar dat is dus niet het geval. Er is eigenlijk nog niet veel bekend over blessurepreventie bij dansers. Daarin loopt de danswereld achter op de sport. Al is Nederland dan wel weer heel vooruitstrevend op dit gebied, als je onze dansgezondheidsector vergelijkt met die in andere landen.

Hoe ziet blessurepreventie bij dansers eruit?

Een van de eerste stappen is screenen. Bij aanvang van de opleiding direct een indruk krijgen van de belastbaarheid van de student en een persoonlijk trainingsschema opstellen. De tweede stap is ervoor zorgen dat een zwakke plek geen blessure wordt. Dus er snel bij zijn! Dat bereik je door goede begeleiding en bespreekbaar maken dat pijn er niet ‘bijhoort’. De derde stap is, als iemand al geblesseerd is, ervoor zorgen dat die snel weer terugkomt en voorkomen dat die persoon nog een keer geblesseerd raakt.

Maar dit is misschien een utopie. Er is ook de echte wereld en in een opleiding moeten er soms dingen gedaan worden. Dus het is altijd zoeken naar de balans tussen wat ideaal zou zijn en wat er gebeurt.

Al zie ik wel dat ‘bespreekbaar maken dat pijn er niet bijhoort’ steeds beter lukt, omdat de dansdocenten van nu al veel meer kennis hebben dan de docenten van vroeger! Zelf ben ik nog opgeleid met ‘pijn hoort erbij en je moet gewoon door’, maar de nieuwe generatie beseft dat je niet met pijn moet dansen. Bij het LMIPA bereiken we dit door ieder jaar een lezing te geven over blessurepreventie en de dingen die wij op congressen leren door te geven.

Verder volgen de studenten mbo en hbo het vak Mens- en Bewegingskunde. Daar leren ze over goede (zoals spierpijn en vermoeidheid) en slechte pijn die langer dan 48 uur aanhoudt en die niet vermindert met rust. Of dat je een stretch best mag voelen, maar nooit pijn mag doen. Daarnaast leren ze over mentale blessures zoals faalangst, stress en een negatief zelfbeeld.

Welke droom zou je nog willen verwezenlijken?

Als eerste hoop ik dat ik mijn promotieonderzoek gefinancierd kan krijgen en kan afronden. Daarnaast hoop ik ooit een medisch expertisecentrum voor de podiumkunsten te kunnen oprichten. Een plek waar er multidisciplinair naar de kunstenaar gekeken kan worden. Bijvoorbeeld door een revalidatiearts, een sportarts, een orthopeed, een fysiotherapeut, en een psycholoog, etc. Dat het echt een expertisecentrum is waar vanuit verschillende perspectieven naar een probleem gekeken kan worden wanneer men er anders niet uitkomt.

Maar ik hoop vooral dat de mensen die in dit vakgebied werken elkaar beter weten te vinden en meer met elkaar gaan overleggen en kennis gaan delen. Gelukkig wordt het al steeds makkelijker om online met elkaar in contact te komen.

Connect met Anandi via LinkedIn

Anandi draagt dit artikel ‘in memoriam’ op aan Philip Mahieu fysiotherapeut, docent MBK (Mens en Bewegingskunde) en lid medisch team LMIPA, †29-10-2020.

IN DE SPOTLIGHT

Dansdocent ben je omdat het je passie is, maar wat meer respect en erkenning zou ook fijn zijn. Toch? Daarom interviewen wij regelmatig leden van Dansdocent.nu om hen in de schijnwerpers te zetten en de aandacht te geven die zij verdienen. We vragen hen waarom ze dansdocent zijn geworden, hoe ze het ervaren en wat ze nog zouden willen meemaken. Ook interviewen we regelmatig vooraanstaande en populaire dansdocenten. Laat je inspireren door deze mooie mensen!