Hiphop danser Gregory ‘Shaggy’ Albertzoon.

MUZIEK & LESMATERIAAL | Veel dansscholen hebben ‘choreo’ of ‘urban’ op het lesrooster staan, maar hiphop danser Shaggy zou graag zien dat de verschillende dansstijlen die voortkomen uit de hiphopcultuur juist benoemd worden. En dat kernelementen als energie en creativiteit in iedere hiphop dansles aanwezig zijn. Hoe je dat doet? Dat leggen Gregory ‘Shaggy’ Albertzoon en Noa Tielens uit in dit artikel! Tijd om voorgoed een einde te maken aan de onduidelijkheid en hiphop het respect te geven dat het verdient.

Hiphop in gevaar

Hiphop heeft een grote achterban. Veel dansers van de ‘oude garde’ weten als geen ander wat hiphop inhoudt en waar de wortels van de dansstijl liggen. Bij hen merk ik, Noa Tielens, regelmatig frustratie over hoe er soms wordt omgegaan met ‘hun stijl’. Zoals mijn hiphop-docenten/pioniers uit Amsterdam. Zij maken zich zorgen om de toekomst van hiphop.

Ondanks de constante ontwikkeling van de dansstijl bevat hiphop een aantal kernelementen die niet vergeten mogen worden. Tijdens mijn studie tot dansdocent aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunst (AHK) drukten de docenten ons daarom op het hart alleen les te geven in hiphop als je weet wat de techniek erachter is, voelt waar je het over hebt, en het allerbelangrijkste: betrokken bent in de community. Eigenlijk net als in andere dansstijlen... Geef alleen les wanneer je de techniek, feeling en het verhaal kan overbrengen en aanleren.

En geef ze eens ongelijk! Als we kijken naar klassiek ballet of gespecificeerde moderne stijlen zoals Flying Low of de Cunningham techniek, dan zien we dat daar hoge eisen worden gesteld aan docenten. Om les te mogen geven volgen dansdocenten vaak intensieve cursussen en concentreren ze zich alleen op deze stijl. Hiphop lijkt daarentegen makkelijker toe te worden toegeëigend door dansers en dansdocenten. Terminologie die vaak niet of verkeerd wordt gebruikt is hier een voorbeeld van.

Ook worden veel danslessen hiphop genoemd, terwijl ze inhoudelijk meer lijken op een mix van verschillende dansstijlen of een vrije expressie in de vorm van choreografie. Veel dansscholen hebben ‘choreo’ of ‘urban’ op het rooster staan in plaats van ‘hiphop’. Hierdoor komt het bewaren van de kernelementen van de stijl en de cultuur in gevaar.

Ook danser en docent Gregory ‘Shaggy’ Albertzoon uit Amsterdam ziet graag dat de trendgevoelige mainstream hiphop dans meer verbinding maakt met zijn origine, zowel in geschiedenis als in locatie. Shaggy zou graag zien dat de verschillende dansstijlen die voortkomen uit de hiphop cultuur juist benoemt worden op het rooster. En dat kernelementen als energie en creativiteit in iedere hiphop dansles aanwezig zijn. Daarom geeft hij hieronder drie didactische tips voor de hiphop dansles!

“Toen ik bij Lucia Marthas begon les te geven heetten mijn danslessen ‘Urban’. Daar ben ik toen vragen over gaan stellen. Urban staat voor stedelijk, maar alles wat nog geen concrete naam heeft als kunstvorm en uit de stad komt noemt men Urban. Maar ik vind dat als iets al een naam heeft je dat niet hoeft te globaliseren. Dus ik geef hiphop!”

— Shaggy

Wil je meer weten over waarom de term ‘urban’ problematisch is? Check dan het digitale dansgesprek Urban Arts hergedefinieerd, of lees het artikel Hiphop in Nederland van het LKCA.

Shaggy heeft een helder beeld van hoe een hiphop training eruit zou moeten zien. Samen schreven we dit artikel met do’s en don’ts over de hiphop les. We geven allerlei tips en tricks om te zorgen dat de waarde van de verschillende dansstijlen binnen hiphop wordt behouden. Een must read voor alle dansschoolhouders en dansdocenten.

Tip 1: Ken de geschiedenis van hiphop

Om te voorkomen dat de kernelementen van hiphop uit de dansles verdwijnen, is het belangrijk dat je de hiphopcultuur goed begrijpt. Zorg er daarom voor dat je geschiedenis van hiphop goed kent!

“Helaas wordt er niet altijd begrepen wat onze stijl/vakgebied precies is. De ene is een freestyler, de ander maakt alleen maar choreo’s, etc. De hiphop-cultuur staat voor een bepaalde traditie met heel veel innovatie en trends. Maar als jij het fundament van hiphop niet begrijpt, kan je ook niet aan de trends meedoen. En ik ben wel voor het behouden van de hiphop cultuur zoals hij is.”

— Shaggy

In eerste instantie blijft hiphop een dansstijl die ontstaan is uit een straat- en clubcultuur. Hiphop is begonnen in New York City, in de wijken Brooklyn en The Bronx, in het begin van de jaren ‘70. De slechte omstandigheden in de achterstandswijken zijn de bron van de creativiteit in hiphop. “Het was zo’n kookpunt om uit het niets, iets te laten ontstaan. En uit al die turbulentie en oproer werd hiphop geboren.” zegt Joe Conzo in de documentaire Hip-Hop Evolution (2016) - te zien op Netflix. De creatie van een nieuw geluid stond dus centraal, waarbij dans een belangrijk element was.

De eerste hiphop feesten werden gegeven en voornamelijk de ‘break’ van een nummer werd herhaaldelijk gedraaid. De dans die hierop volgde kreeg de logische naam ‘breaking’. Die dansstijl werd onder andere geïnspireerd door het snelle voetenwerk van James Brown, maar werd ook beïnvloed door de Afro-Amerikaanse en Zuid-Amerikaanse dansen. Breaking kreeg zijn eigen publiek en creëerde een eigen cultuur.

Dansers kwamen samen in de clubs, houseparties en street parties. Hierbij werden dansen uit verschillende culturen vervormd tot een nieuw fenomeen. Ook is de invloed van de MC opvallend; die gaf op de feesten vaak aan wat de hele crowd moest dansen. Zo hadden bepaalde nummers ook een specifieke dans. Dit noemen we de ‘social dances’. In dezelfde periode ontstonden er ook dansstijlen zoals popping, locking & wacking. Allemaal ontstaan in clubs of op straat als manier om jezelf te uiten.

“Voor mij is hiphop een kunstvorm die voortkomt uit een bepaalde cultuur waarin mensen weinig hadden en daar dus creatief mee om moesten gaan. Daar is een muziek-, dans- en spoken word taal uit voort gekomen. Het fundament vind je vooral in de eigen expressie en creativiteit, waar mensen niet altijd de mogelijkheid hebben om een dans in een studio te kunnen trainen.”

— Shaggy

Vanaf de jaren ‘70 wordt hiphop door tv-programma’s als Soultrain - en vanaf de jaren ‘90 door MTV - meer mainstream en kreeg de hiphop cultuur steeds meer een podium. De meeste dansstijlen binnen hiphop kennen daardoor een duidelijke grondlegger en hebben kenmerkende steps. Shaggy definieert de volgende hiphop dansstijlen binnen hiphop aan per decennium:

70’s & 80’s: Oldschool
90’s: Midschool
00’s: Newschool
10’s - nu: Litefeet

Tegenwoordig kennen we veel commerciële vormen. Daarnaast zijn hiphop danslessen, wedstrijden en workshops enorm populair. Ook de underground scene, waarbij freestyle en community centraal staan, zijn uitgegroeid tot internationale events met voorrondes over de hele wereld. En aanverwante dansstijlen als vogueing en dancehall creëren hun communities over de hele wereld.

Maar hoe kun je er nu voor zorgen dat ook deze danslessen in verbinding blijven met hun origine? Shaggy biedt hulp!

Tip 2: Focus op de steps, energie, creativiteit en zelfvertrouwen

Om zijn leerlingen zo goed mogelijk mee te krijgen met de stijl hiphop houdt Shaggy de volgende opbouw aan:

warming up
conditie- & krachtoefeningen
basistechnieken & steps
freestyle
eigen creatie leerling
choreografie docent
cooling down

De meeste onderdelen zijn ook relevant voor lessen in andere club- en straatdansstijlen. Het midden van de les kun je opdelen in vier onderdelen: steps, freestyle, eigen creatie en choreografie. Dit zijn de methodische kernelementen van de stijl hiphop die een plek móéten hebben in de dansles! Er moet dus ook ruimte zijn voor de ontwikkeling van creativiteit van de leerlingen en niet alleen het nadoen van de docent!

Part 1: basic steps en technieken
Bij het aanleren van steps en technieken die de basis vormen van de dansstijl hiphop zijn Grooving, Rocking & Bouncing essentiële fundamentele bewegingsvormen. Er zijn ook een aantal stappen onmisbaar binnen de stijl. Ze hebben bijzondere verhalen en zijn vaak te herleiden naar een moment, periode of een persoon in de ontwikkeling van hiphop. Zie hieronder een aantal hiphop bewegingen die je niet mag overslaan in de les. Zoals de Bart Simpson, Party Machine, ATL Stomp, en de Rev up.

Het oefenen van de steps draagt bij aan het doel om het lichaam te trainen en zelfverzekerdheid op te bouwen in de les. Het aanleren, oefenen, experimenteren van de steps geeft de leerling een vertrekpunt om uit voort te bewegen. Na het beheersen van de basispas kan de docent zich bezighouden met diverse variaties of combineren met andere passen. Bepaal als docent eerst welk steps en technieken je zelf goed beheerst en anderen kan aanleren.

Hip Hop Social Dance Step Vocabulaire:
80’s : Smurf, Reebok, Fila, Steve Martin, Bart Simpson,
90’s : Running Man, Brooklyn Bounce, Party Machine, Roger Rabbit
00’s : Monastery, ATL Stomp, Dougie, Cat Daddy
10’s : Rev Up, Lock In, Bad One, Tone Whop, Woah, Smeeze

Kijk vanaf 00:35 voor een aantal steps. Gregory Shaggy’s officiële music videoclip voor zijn nummer “Flexzolit”. Dansers: Gregory Shaggy, J.A. Flu, Riquel Gilliad, Caggie Gülum. Patrick Karijo, Juvat Westendorp.

Part 2: eigen creatie leerling
Binnen de hiphop dansles zijn momenten van samenwerking en sociaal contact belangrijk, want hiphop is een social dance. Als dansdocent speel je hier een grote rol in! Laat je leerlingen al op een vroeg moment in de les kennismaken met elkaar en met elkaars bewegingsstijl. ‘Each one, teach one’ is een belangrijk element uit de hiphop cultuur, die gebruikt wordt om de creativiteit te bevorderen en elkaar te motiveren. In een les kan je de leerlingen in een gesloten kring (cypher) één voor één laten dansen. Of bedenk een opdracht waar ze samen creëren of elkaar een pas of korte choreografie aanleren.

Part 3: choreografie docent
Als docent en choreograaf adviseert Shaggy om de aangeleerde steps/technieken ook te verwerken in de choreografie die je gaat aanleren. Maar let op: de kracht en dynamiek van een hiphop choreografie ligt in de gemeenschappelijke energie die van de dansers afkomt! Hierbij kan de eigen invulling van een leerling om voluit te dansen gemotiveerd worden door de docent. Daarna focus je pas op het concept/idee erachter.

Overtuiging en inleving gaan dus voor techniek, beheersing en afwerking. Hierbij kijkt Shaggy terug naar de geschiedenis: naar de battles in de club, blockparty of huisfeest waarbij niet alleen de beste danser de eer kon winnen, maar degene met het meeste charisma. Ook dansers met minder indrukwekkende bewegingen kunnen het publiek naar hun hand zetten door hun persoonlijkheid. Besteed hier daarom in iedere les aandacht aan!

Part 4: freestyle
De Freestyle zorgt voor een sterke bevordering van zelfexpressie van de leerling. Ook werk je aan de muzikaliteit en het ritmegevoel. In de oefeningen kan er gebruik gemaakt worden van het aangeleerde materiaal, om steps te combineren en opdrachten te geven in variaties, inspiraties en combinaties. Maar ook het kijken naar elkaar zorgt voor inspiratie onderling.

Variaties:
Basis: Hoogte, Richting, Snelheid, Bounce.
Intermediate: Dynamiek, Verplaatsing, Groove.
Gevorderd: Isolaties, Muzikaliteit, Combineren met andere eigen beheerste stijlen/ aangeleerde passen en techniek

Freestylen kun je in de dansles doen met een cypher. Dat is een cirkel waarin de leerlingen de kans krijgen zichzelf te laten zien en zich te laten inspireren door anderen. In het begin doe je dit zonder oordeel om gewend aan deze manier van samen dansen. Later kun je wat er gebeurde in de cypher analyseren om op de bewegingen van andere te leren anticiperen. De leerlingen leren zo om energie te kunnen geven en zichzelf te durven uiten, maar ook een ander aan te moedigen. De cypher is een enorme boost voor het zelfvertrouwen van de leerlingen!

Tip 3: Laat je inspireren door de muziek:

Het is belangrijk om te weten is dat veel steps een simpele origine hebben, vaak in de vorm van een specifiek muzieknummer. Neem bijvoorbeeld ‘the running man’ uit begin jaren 90 en de ‘new jack swing / hype dance’. Deze step is groot gemaakt door de hit van MC Hammer: ‘Can’t Touch this’. Dus dan heb je al een richting om je muziek uit te zoeken!

Probeer bij het aanleren van steps de originele track/genre/periode te gebruiken. Daarna kan je uitwijken naar verschillende nummers voor nieuwe variatie en interpretaties om de creativiteit te stimuleren. Inspiratie kun je halen uit onderstaande afspeellijsten!

Hip Hop Dance Step Playlist

Hip Hop Dance Class Non-Explicit Playlist

Muziek die scheldwoorden, seks, drugs of criminaliteit bevatten gebruikt Shaggy alleen voor leerlingen vanaf 16 jaar. Gecensureerde muziek is een optie, maar wat wordt er precies gezegd? Luister als docent echt naar boodschap en de tekst van de muziek die je deelt met je leerlingen. Of zoek instrumentale versies van populaire nummers. Naast de commerciële hiphop nummers zijn er ook veel underground producers die instrumentale beats produceren, of instrumentals van populaire nummers. Deze zie je veel terugkomen in battles en freestyle video’s. Vraag zo nu en dan ook eens wat je leerlingen zien als hiphop muziek.

Meer inspiratie nodig?

Wil je nog meer meegeven aan je leerlingen? Check dan dit artikel voor kijktips en documentaires over de geschiedenis van hiphop. Of verdiep je in sleutelfiguren in de hiphop zoals de leden van de MOP TOP CREW, Link, Stretch of Caleaf. In de dansles kun je ook samen met de leerlingen onderzoek doen naar omliggende stijlen zoals Poppin, Locking, Breakdance, House Dance, Wacking, Vogue of Krump. Nog niet genoeg? Er zijn ook lokale subgenres met een boeiende geschiedenis: Memphis Jookin, Chicago Footwork, Detroit Jit of Tektonic. In deze Youtube serie vind je een overzicht van originele, populaire en minder bekende dansstijlen binnen hiphop.

Je ziet het al, je bent nooit uitgeleerd. Veel plezier met de bijscholing en deel vooral jouw tips voor de hiphop dansles met ons hieronder!

Bronnen

De Kuijper, J. (2021, 7 januari). In the spotlight: hiphop-docent Gregory Shaggy Albertzoon. Dansdocent.nu. Geraadpleegd op 19 mei 2021.
Peters, R., McFadyen, S., Dunn, S. & George, N. (producenten), Wheeler, D., Bascunan, R. (regisseurs). (2016). Hip-Hop Evolution. Banger Films, HBO Canada, Netflix.
Met dank aan: Gregory ‘Shaggy” Albertzoon. Shaggymc.com.

MUZIEK & LESMATERIAAL - JONGEREN

Als dansdocent ben je veel tijd kwijt met voorbereiding. Uren die niet betaald worden. Vooral muziek zoeken voor een nieuwe les neemt veel tijd in beslag. Bovendien veranderen jongeren continu van mening over wat hip is en wat niet. Naar welke muziek luisteren zij? Welke moves zijn cool? Wat speelt er in hun leven? Maar vooral: hoe speel je daar op in? Onze redacteuren Muziek & Lesmateriaal werken veel met jongeren en schrijven artikelen met oefeningen en muzieksuggesties voor danslessen, vergezeld van didactische tips. Laat je inspireren!