5 oefeningen om de muzikaliteit van kinderen te stimuleren
Dansdocent Rimke Saan met haar leerlingen. Fotograaf: Jacqueline de Kuijper
MUZIEK & LESMATERIAAL | Dansdocent Rimke Saan luistert de hele dag door naar muziek. Ze is ook altijd geïnteresseerd geweest in het gebruik van muziek tijdens danslessen. Maar wat zijn eigenlijk de officiële leerdoelen voor muziek in het dansonderwijs? In Nederland en daarbuiten? En hoe kan je die met kinderen van basisschoolleeftijd oefenen? Lees verder voor een lesplan ‘muziek in de dansles’, uiteraard compleet met muzieksuggesties en Spotify afspeellijst!
Het belang van muziek
Muziek is niet weg te denken uit mijn leven. Ik luister ernaar als ik me ‘s ochtends klaar maak voor de dag, als ik naar mijn werk toe fiets, als ik terug fiets, tijdens het koken en vlak voor het slapen gaan. Daarnaast is muziek natuurlijk ook een enorm onderdeel van mijn werk als dansdocent. Ik doe vrijwel alle dansoefeningen op muziek. De ene keer kies ik een bekend nummer en de andere keer speur ik naar mooie, onbekende muziek.
Al sinds ik ben begonnen met lesgeven vind ik het effect dat muziek op leerlingen kan hebben heel interessant. Zo kan een opzwepend muziekje enorm veel energie geven en net zo kan een langzaam nummer leerlingen tot rust brengen. Voor dit artikel ben ik daar wat verder ingedoken: Welke oefeningen kun je doen waarin muziek in de hoofdrol staat? Welke leerdoelen zijn geschikt om aan te werken met kinderen? Aan welke vaardigheden kunnen we werken?
Stemmingen en tempi
Voor mijn kinderdanslessen grijp ik nog wel eens naar de leerlijn dans van het SLO (Stichting Leerplan Ontwikkeling). Daarin staan de doelen van danseducatie beschreven voor de verschillende groepen in het basisonderwijs. Deze leerlijn is een heel handig handvat als je in het basisonderwijs werkt, maar werkt ook prima als inspiratiebron voor kinderlessen op dansscholen.
Over muziek in een dansles vond ik één interessante competentie (voor groep 3&4) die mij heel bruikbaar lijkt. Dat is de volgende: “De leerling kan via dans reageren op de stemming van verschillende soorten muziek en snelle en langzame tempowisselingen in muziek herkennen” (SLO, 2019).
Dit lijken me ook hele toegankelijke doelen om aan te werken met kinderen tussen de 6 en 8 jaar. Bij leerlingen van tussen de 6 en 8 jaar zou ik zelfs nog willen dat ze de tempowisselingen kunnen verwerken in hun bewegingen. Naast herkennen kunnen ze de muziek dan gebruiken om de snelheid van de muziek uit te drukken in beweging.
Het valt me op dat dit leerdoel voor groep 1&2 als volgt wordt beschreven: “De leerling kan de sfeer van muziek gebruiken in zijn dans” (SLO, 2019). Bij deze jongere groep kinderen laat de leerlijn dans het herkennen van de snelle en langzame tempowisselingen dus weg. Persoonlijk vind ik dat juist heel goed toe te passen bij de kleutergroepen. Ik gebruik daarom dat leerdoel ook voor leerlingen van 4 tot 6 jaar. Blijkbaar is dat geeneens zo’n hele gekke keuze…
Fun fact! Ik heb voor dit artikel ook de leerlijn muziek van het SLO bekeken. Daar wordt de combinatie met beweging genoemd bij de groepen 1-2: “De leerling kan maat en tempo van muziek in beweging weergeven” (SLO, 2019). Het valt me op hoe ze bij de leerlijn muziek wél focussen op het tempo van de muziek, maar dat dit bij de leerlijn dans niet wordt genoemd (bij groep 1-2). Als je ook dit leerdoel tijdens je danslessen meeneemt, sla je dus eigenlijk twee vliegen in één klap!
Als eindcompetentie (dus in groep 8) voor het element muziek in een dansles staat er het volgende beschreven: “De leerling kan muzikale verschillen herkennen (tempo, dynamiek, ritme, accenten, melodie, sfeer) en deze toepassen in een dans. Hij kan zelf muziek zoeken bij een dansthema.” (SLO, 2019).
In groep 5-8 leer je kinderen dus, volgens SLO, pas dynamiek, ritme, accenten en melodie kennen. Zelf geloof ik dat kinderen in groep 3-4 al prima aan de slag kunnen met de beginselen van ritme. Denk bijvoorbeeld aan het meeklappen van ritmes in de muziek of aan het dansen in de maat. Daar besteed ik in mijn lesplan hieronder dan ook al aandacht aan.
…
Benieuwd naar het lesplan van Rimke? Log in om toegang te krijgen tot de rest van dit artikel!
MUZIEK & LESMATERIAAL - KINDEREN
Als dansdocent ben je veel tijd kwijt met voorbereiding. Uren die niet betaald worden. Vooral muziek zoeken voor een nieuwe les is een hels karwij. Wie kent er nog een leuk liedje over de winter? Of over vlinders? Leeuwen? Bijen? En welke oefening doen we daar bij? Help! Onze redacteur Muziek & Lesmateriaal schrijft artikelen met oefeningen en lesplannen voor danslessen voor kinderen. Deze worden vergezeld van muzieksuggesties, zodat jullie nooit meer lang hoeven te zoeken naar een geschikt muzieknummer!
Rimke Saan
Rimke Saan is redacteur Muziek & Lesmateriaal voor kinderen. In 2019 studeerde ze af aan de opleiding Docent Dans bij ArtEZ in Arnhem. Rimke geeft all-round lessen op verschillende dansscholen aan verschillende doelgroepen. Verder werkt ze als dansdocent op de middelbare school en doet zij vaak projecten in het basisonderwijs. Voor Dansdocent.nu schrijft ze inspirerende lesplannen voor kinderen, met didactische tips en muzieksuggesties! Hiervoor was Rimke redacteur Young Dance Professional 2019/2020 en schreef ze persoonlijke verhalen over de perikelen van een leven als beginnend dansdocent.