Marcia Smeding: “We willen studenten die open-minded zijn en meegaan op ontdekkingstocht”

Marcia Smeding (41 jaar) is artistiek leider bij MBO DANS Goes en werkt al 11 jaar bij deze dansopleiding.

TRENDS & CURRICULUM | Bij de vijfde podcast over de ‘Dansdocent van de Toekomst’ ging redacteur Sanne Fokkens in gesprek met Marcia Smeding. Zij spraken over het curriculum van de opleiding MBO DANS Goes. Hier worden studenten vanaf 16 jaar opgeleid tot allround dansprofessional. Zij mogen een individuele opleidingsroute volgen en krijgen les van grote namen binnen de hedendaagse dans. Wil je weten hoe MBO DANS Goes hun blik op de (dans-)wereld verruimd? Luister dan naar de podcast! Of lees Sanne’s reflectie op het interview.

Reflectie: het mbo, individualiteit en aansluiting op de arbeidsmarkt

“Mbo-instellingen bieden flexibele onderwijstrajecten die zijn afgestemd op de diverse studentenpopulatie en de vraag van de arbeidsmarkt. Hiermee maken zij een leven lang ontwikkelen mogelijk. De keuzes die ze hierbij maken vragen om een goede dialoog met het werkveld en om transparante verantwoording.”

Dit staat in het deelrapport - de staat van het middelbaar beroepsonderwijs 2020. Een jaarlijks rapport van de Inspectie voor het Onderwijs dat in april werd aangeboden aan minister Van Engelshoven. MBO DANS Goes sluit hier helemaal bij aan. Zij bieden hun studenten een individuele opleidingsroute aan waarmee zij hun eigen dansidentiteit en unieke talenten kunnen ontwikkelen. Ze gaan uit van ‘de mens’ en hanteren, net als bijvoorbeeld Docent Dans-Euritmie in Leiden, een holistische visie.

Marcia Smeding vertelt: “We hopen juist dat iedereen zijn eigen bewegingsvocabulair gaat ontwikkelen. Zodat je later als jij in het werkveld komt, jezelf kan onderscheiden.” De vraag die dat bij mij oproept is: Past die unieke dansidentiteit bij de vraag van de arbeidsmarkt? Heeft het huidige dansveld dat nodig? Ik kan me herinneren dat het wel een vraag is die ik meer dan 15 jaar geleden stelde op de opleiding Docent Dans in Arnhem: ‘Hoe kan ik mijn eigen dansstijl ontwikkelen?’ Ik kreeg er voor mijn gevoel niet echt antwoord op. Daarom ben ik blij dat deze studenten daar wel in gestimuleerd en begeleid worden!

De studenten van MBO DANS Goes worden echt meegenomen op ontdekkingstocht. “Dat je ze dus echt alles laat zien wat dans kan doen en waar je dans kunt vinden en hoe het ingezet kan worden”, zegt Marcia. Daardoor leren zij de danswereld vanuit allerlei hoeken kennen, maar staan ook al met één been in de praktijk! Ze krijgen bijvoorbeeld les in Theater de Kring in Roosendaal. Daardoor maken ze al veel mee: van hoe het allemaal werkt in een theater, de evenementen- en dansbranche.

Verder worden deze mbo’ers opgeleid tot allround dansprofessional. Dus heel breed: “dat zit hem dan niet alleen in de dansstijlen, maar ook in het werkzaam kunnen zijn in alle aspecten van de danswereld”, geeft Marcia nog mee in een e-mail na de podcast, “van uitvoerend tot lesgevend, van creërend tot organiserend en van podium tot sociaal maatschappelijke projecten.” Ook de studenten zelf laten weten dat ze én willen lesgeven, én willen organiseren, én uitvoerend willen dansen.

Dat en-en is denk ik heel erg van deze tijd. De ‘slashers’ worden ze ook wel genoemd. Zelf behoor ik daar ook toe: ik ben dansdocent / musicaldocent / choreograaf / redacteur / dramaturg en soms komt daar een functie bij of gaat er (tijdelijk) één af. Ik ben dus ook blij dat ik breed ben opgeleid, alhoewel ik eveneens denk dat mijn eigen karakter en verschillende interesses daarbij een grote rol spelen. Dit wordt van deze studenten ook gevraagd: om open-minded te zijn, zich open te durven stellen, maar tegelijkertijd bij zichzelf te blijven en hun creatieve vermogen te ontwikkelen.

Die combinatie van individualiteit en werkbaarheid is iets wat de MBO DANS Goes zoekt bij nieuwe studenten. En wat wij dus bij onze leerlingen mogen stimuleren!

Door open-minded te zijn en je creativiteit te ontwikkelen, maak je een leven lang ontwikkelen mogelijk. Iets waar bijvoorbeeld ook Codarts en bovenstaande Inspectie voor pleit. Minister Van Engelshoven waarschuwt dat de mbo-sector zelf moet zorgen voor aansluiting bij de arbeidsmarkt, anders kan zij ingrijpen. Dat deze mbo’ers dan ook nog eens les krijgen van het neusje van de zalm, zoals Shailesh Bahoran, maakt de stap naar het huidige dans-werkveld nog kleiner en de aansluiting op de arbeidsmarkt nog groter.

Grote kans dat MBO DANS Goes deze waarschuwing van Van Engelshoven lekker in de wind kan slaan!

Sanne Fokkens.

Interview met Marcia Smeding

Hieronder vind je een beknopt overzicht van onze vragen en de antwoorden van Marcia Smeding. Beluister voor het volledige interview de podcast!

Wat maakt jullie opleiding uniek?

“Dat zijn een paar punten. Je volgt een individuele opleidingsroute als student waarbij je eigen danstalent centraal staat. Dus het gaat om de ontwikkeling van dat talent wat je hebt binnen verschillende stijlen. Maar daarnaast hebben we veel samenwerkingen. . . . de belangrijkste is met Theater de Kring in Roosendaal. Onze studenten volgen hun danslessen op het podium in de Kring en daarnaast zijn we verbonden aan Theater de Kring als het gaat over programmering of als het gaat over andere evenementen en activiteiten die ze hebben. Ze krijgen een kijkje achter de schermen daar. Vorig jaar hebben ze zelfs ook wel eens meegedraaid bij een voorstelling, van wat gebeurt er dan nu allemaal eigenlijk achter de schermen.”

“Het eerste jaar, . . . dat noemen wij dan de eerste fase, die staat in het teken van het thema ‘Let’s connect’, dat gaat over contact maken met jezelf, met de groep, met de opleiding, met al onze partners. Dus dat gaat meer over: wie ben ik, waar liggen mijn krachten, waar liggen mijn kwaliteiten. . . . terug even naar de basis, naar de danstechniek.”

“Van daaruit hoop ik dat ze gaan ontdekken waar ze verder in willen ontwikkelen. . . . We werken met talent coaches. . . . Die hebben studenten onder hun hoede. Soms heb je individuele gesprekken en er is een portfolio wat je aanmaakt, waarin je je eigen ambities kan omschrijven, waarin je kan bijhouden, van nou weet je, ik zou eigenlijk veel meer de uitvoerende kant op willen of veel meer focussen op de lesgevende kant. En de talentcoach begeleid jou daarin.”

“En daarnaast werken we met leerjaren, maar je zit niet per definitie in de dansles in je eigen groep. Vanaf de Herfstvakantie gaan we [voor het eerst] met niveaus werken en dan wordt je eigenlijk ingedeeld op jouw niveau qua waar je zit met dansen of met lesgeven.”

Wat is er afgelopen 10 jaar verandert in het curriculum of de focus?

“Het grootste verschil zit hem denk ik in de benadering van de dansstudent. Dus die individuele route. En het uitgaan van het eigen talent en, ik denk ook, het meer nadruk leggen op je open durven te stellen. Meer uitgaan van de mens. Dat klinkt misschien een beetje zweverig, maar we hangen wel een holistische visie aan. Dat jouw mens-zijn, dat beïnvloedt jou. Dat zie je terug in hoe jij danst, wie ben je als danser, wie ben je als maker en als lesgever. Dat kan niet losstaan van jouw mens-zijn.”

“Dat door diverse docenten overleg wordt gepleegd over de doorlopende leerlijnen. En dat is echt voor het eerst dat ik een team bij elkaar heb en dat we vanuit verschillende invalshoeken het hebben over: oké, maar hoe benaderen we de student, wat willen we dat ze na die drie jaar kunnen? . . . En vanuit het team dus gezamenlijk leerlijnen uitgezet en dat zie je dus in de vakken, zie je dat terug en dat merken studenten dus ook.”

“We hebben ook samenwerkingen met dansscholen, die noemen we dan de leerplek, dat kan je vergelijken met een stage, maar het is eigenlijk stage-plus: ze kijken mee in de lessen, ze gaan assisteren, gaan zelf oefeningen en lessen geven en ze krijgen daarbij ook een beeld van wat komt er eigenlijk allemaal bij kijken als je gaat les geven. Het is natuurlijk niet alleen maar de les instappen en je ding doen. Het vak dansdocent behelst natuurlijk veel meer. Dus daar krijgen ze ook inzicht in. . . . helpen bij evenementjes, een voorstelling, kostuums, . . . omgaan met ouders, als er vragen komen. Dat leren ze bij de leerplek.”

“We proberen ze zoveel mogelijk stijlen mee te geven. . . . We hopen juist dat iedereen zijn eigen bewegingsvocabulair gaat ontwikkelen. Zodat je later als jij in het werkveld komt, jezelf kan onderscheiden.”

Hoe worden ICT-middelen in het onderwijs, bij het (leren) lesgeven gebruikt?

“Ik weet dat er veel meer mogelijkheden zijn met Apps, om in slow motion te filmen om goed te kunnen analyseren wat er gebeurt. Daarnaast maken we heel veel dansfilms met onze studenten. . . . Maar echt de verdieping om met bepaalde Apps te werken, zoals bij tennis of bij voetbal. Dat gebeurt nog niet echt. . . . Ik ben er wel naar aan het kijken, van wat gebeurt er en wat sluit aan bij onze opleiding. En wat kunnen we er eventueel mee doen. . . . Dat is ook wat wij van onze studenten vragen, dus dat moeten wij dan zelf natuurlijk ook doen: houd je blik constant in de wereld, of op de wereld!”

Wat zijn belangrijke samenwerkingen voor jullie opleiding?

“Twee jaar geleden kregen we de opdracht om een herijking van de opleiding te schrijven en die hebben we natuurlijk met beide handen aangepakt! En Jacques van Meel, de oud-directeur van de Fontys Dansacademie, die werd aangetrokken als extern adviseur en via hem kwam ik in contact met Jan-Hein Sloesen (directeur, red.) van Theater de Kring en die heeft toen gevraagd: ‘Hey, zouden jullie niet bij mij in het theater willen komen?’ Zo is dat gaan rollen. . . . Dat is een hele fijne samenwerking!”

“Dit jaar werken we samen met Shailesh (Bahoran, die in 2017 de Prijs van de Nederlandse dansdagen kreeg en ook het concept en choreografie maakte voor ‘Redo’ - onlangs nog in onze spotlight, red.). Hij is artistiek adviseur voor het keuzedeel creatief makerschap en hij heeft met onze vaste hiphop docent Kevin van der Kleij een stuk van 10 minuten gemaakt in deze startweek.”

Hoe worden jullie studenten voorbereid op het ondernemerschap en de toekomst?

“De meeste leerlingen die binnenkomen [vanaf 16 jaar] hebben meestal wel een beeld bij een dansschool en ze hebben een beeld van ik wil danser worden bij een artiest. En wij nemen ze mee op ontdekkingstocht.”

“Als we kijken naar de visie van de opleiding leiden wij op voor allround dansprofessional. Maar in de breedste zin van het woord. De danswereld is niet meer alleen de traditionele dansschool waar je lessen volgt of is alleen maar het podium. Dat waren vroeger meer gescheiden werelden, dat is nu niet meer zo.”

“Wij gaan uit van een paar pijlers: dat is als danser, als lesgever, als maker, als organisator.. . . . Support is [ook] een verplicht onderdeel binnen het mbo onderwijs. Dat is kerntaak 3: functioneren als werknemer. Dat heeft meer te maken van oké, als je daadwerkelijk in een organisatie gaat werken, wat voor soort vaardigheden en taken worden er dan van je verwacht?”

Hoe kunnen wij onze leerlingen voorbereiden op jullie opleiding? Welke vaardigheden en attitudes vinden jullie dan belangrijk?

“Wij zijn op zoek naar dansers die een open mind hebben, die op ontdekkingstocht willen, die ook op onderzoek willen naar hun eigen dansidentiteit. We zijn op zoek naar dansers die zeker ook heel gemotiveerd zijn, die ook durven, die ook natuurlijk al wel enige basis hebben qua danstechniek, als het gaat over centering, over grounding, of over ruimtegebruik. Daar zijn we naar op zoek. . . . Dat gaat ook over werkbaar zijn; zit er creativiteit in? Dat vinden we heel belangrijk. En die al een beetje een eigen persoonlijkheid hebben. Dat spreekt ons ook ontzettend aan. . . . Dat zie je al als iemand binnenloopt, eigenlijk. Iemand die heel erg bij zichzelf blijft. . . . Een soort eigenheid, ja dat spreekt ons ontzettend aan. . . . Vaak zie je bij leerlingen die van zichzelf wat meer open zijn en dat aandurven, dat die echt sneller gaan in hun ontwikkeling.”

“Je wilt op zoek naar studenten die open minded zijn en die mee willen in die ontdekkingstocht. Dat je ze dus echt alles laat zien wat dans kan doen en waar je dans kunt vinden en hoe het ingezet kan worden.”

Hoe gaat jullie opleiding om met verschillende doelgroepen, zoals ouderen of mensen met een beperking?

“Een van onze andere partners is Theaterwerkplaats Tiuri [voor mensen met een beperking], want die zitten ook in Theater de Kring. . . . Vorig jaar zijn we ook echt gestart met dat ze samen een workshop hebben gehad, ze hebben bij ons in de les meegedaan, onze dansers hebben bij hun in de les meegedaan. . . . Dus gaan we nu het weer oppakken en kijken oké, hoe gaan we de studenten die interesse hebben en ambitie hebben, zouden die wat stage kunnen lopen bij Tiuri? . . . Het is nu nog vooral op workshop basis. En nu gaan we het verder uitwerken. Hoe gaan we de projecten verder ontwikkelen en welk leerlijntje zou daar kunnen komen.”

“Dus vorig jaar hebben ze ook een project gedaan dat ze zelf solo’s en stukken hebben gemaakt en dat hebben laten zien in een hele grote mooie tuin bij een verzorgingstehuis voor echt ouderen mensen met dementie en parkinson. Het was echt zo’n mooie samenwerking dat sommige mensen echt contact konden maken met de bewoners!”

Welke aandacht is er voor het lesgeven op basis- en middelbare scholen?

“Dat loopt via CultuurCompaan. Dat is ook een organisatie uit Roosendaal, die cultuureducatie verzorgt op allerlei scholen, maar ook buitenschools. Dat is ook één van onze partners. En dat gaan we nu ook verder uitwerken.”

Wat is volgens jou de Dansdocent van de Toekomst?

“Dé dansdocent, weet ik niet of die bestaat. Wat wij erg belangrijk vinden als opleiding, dat we studenten afleveren die open minded zijn, zelfbewust, een eigen visie hebben ontwikkeld als dansprofessional, die allround zijn, die de samenwerking op durven te zoeken, en die ook echt een blik houden op de wereld, van wat gebeurt er. Ik denk dat dat nodig is om in de toekomst ook langer te kunnen blijven bestaan. Ik denk de traditionele dansschool, zoals we dat kennen van vroeger, dat dat misschien iets te eenzijdig is en dat wij ze toch wel wat breder zouden willen opleiden.”

Bronnen

Deelrapport - De staat van het middelbaar beroepsonderwijs 2020. (2020, 22 april). Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
‘Aanbod van opleidingen moet aansluiten op arbeidsmarkt’. (2020, 17 september). mbo-today.nl. Geraadpleegd op 25 september 2020.

Dansdocent van de Toekomst

Met de podcast ‘Dansdocent van de Toekomst’ houden wij jullie op de hoogte van trends op het gebied van danseducatie! Sanne Fokkens, redacteur van Dansdocent.nu, gaat namelijk in gesprek met de artistiek leiders van de opleidingen Docent Dans van dansacademies in Nederland en Vlaanderen. Enkele vragen die aanbod komen zijn: Wat is daar de afgelopen tien jaar veranderd in het curriculum? Hoe kunnen dansdocenten hun leerlingen het beste voorbereiden op zo’n opleiding? En hoe zien zij de ‘dansdocent van de toekomst’?