Kimberley Harvey: “Het gaat erom een meeting point te vinden.”
Kimberley Harvey. Fotograaf: Roswitha Chesher.
INCLUSIE | Inclusiedans een vaste plek geven in het Nederlandse danslandschap. Dat is de missie van Holland Dance Festival in de Maatschappij. Daarom wordt op 11 februari 2022 voor de vierde keer het DanceAble Symposium georganiseerd, waarbij internationale experts op het gebied van inclusiedans samenkomen om hun kennis te delen. Ditmaal met een keynote van de Britse danskunstenaar Kimberley Harvey, die samen met Irene van Zeeland de curator is van het programma. “Sommige van de vragen die we onszelf stellen over inclusiedans plakken en schuren, maar ik vind dat ontzettend spannend!”
Candoco
Kimberley Harvey is verbonden aan Candoco Dance Company. Het is in 1991 opgericht in Londen en daarmee het oudste inclusieve dansgezelschap in het Verenigd Koninkrijk. Ze werkt er als directeur van het Youth Dance Programme dat inclusief dansonderwijs aanbiedt op scholen, universiteiten en aan de lokale gemeenschap. Het meest enthousiast is Kimberley over het dansgezelschap voor jongeren (Cando2) dat ze dit jaar nieuw leven mag inblazen.
Zelf deed ze daar in 2000 haar eerste ervaringen op als danser. Ze had nog nooit eerder gedanst, maar sinds haar eerste dag bij het jeugdgezelschap wilt ze niks anders meer: “Ik kwam thuis en zei ‘Dit is wat ik de rest van mijn leven wil doen’. Ik was geraakt door een gevoel van belonging dat ik als een enorme steun ervoer. Bij Candoco wordt iedereen aangesproken als een danser. Ze willen iedereen de best mogelijke ervaring met dans bieden.”
Dit soort mogelijkheden om op te treden zijn volgens haar essentieel voor mensen met een beperking. In het reguliere circuit hebben zij weinig tot geen mogelijkheden om te trainen of ervaringen op te doen als dansers. Zelf zit Kimberly in een rolstoel en kon ze zich via Candoco ontwikkelen tot danser, vervolgens tot dansdocent en choreograaf, en nu tot leidinggevende van de educatieafdeling van het dansgezelschap.
Maar het belangrijkste element van het inclusieve dansonderwijs dat Candoco biedt, blijkt toch dat gevoel van ‘belonging’ te zijn waar ze aanvankelijk zo door werd geraakt: “We zijn ons gaan realiseren dat de danslessen voor de jongeren een belangrijke mogelijkheid bieden voor gemeenschap en verbinding. Dit ontbreekt nu doordat de lessen online zijn. De leerlingen vertellen ons steeds hoezeer ze de groep missen en het samen dansen.”
Dansen is spelen
Dans heeft veel voor haar persoonlijke ontwikkeling betekend. Kimberley vertelt: “Op school was ik een brave leerling die alles goed wilde doen. Eigenlijk was ik best saai - over mijzelf mag ik dat zeggen (lacht). Maar toen ontdekte ik dans! In de dansles kon ik wél plezier hebben en mezelf de ruimte geven om te spelen en dingen uit te proberen. Als volwassenen vergeten we om nieuwsgierig te zijn en gek te doen, zonder de druk dat het meteen ‘goed’ moet zijn. Nu vind ik het heerlijk mezelf toe te staan verrast te worden.”
Deze speelse mentaliteit en open-mind kenmerkt het dansonderwijs dat Candoco aanbiedt en ontwikkeld heeft. Kimberley kreeg destijds les van Charlotte Darbyshire (nu artistiek leider van Candoco) en de andere oprichters. Zij toonden een oprechte interesse in andere mensen en wilden hun liefde voor dans met hen delen. Voor hen was iedereen een danser. Daarmee doorbraken zij de traditionele didactiek waarbij de docent als expert wordt gezien. Zij deden het tegenovergestelde; ze stelden zich op als gelijken.
Europe Beyond Access introduces... Kimberley Harvey, a performer and choreographer based in the UK whose work explores perspectives of touch, being held, intimacy and communication.
Inclusief lesgeven
Kimberley roemt de radicale shift in het denken over dans en danseducatie die mensen zoals Charlotte teweeg hebben gebracht: “Het is niet mogelijk alle antwoorden te hebben, maar het is wel mogelijk om een dansstudio te betreden en een verbinding met iemand aan te gaan en je af te vragen ‘Hoe kunnen we dit samen doen?’. Het gaat erom een meeting point te vinden. Niet om jouw ideeën op iemand anders te plakken.”
Volgens Kimberley is het een misvatting dat een inclusieve dansles voor iedereen geschikt zou zijn. Ook binnen inclusief dansonderwijs zijn er niveauverschillen en verschillende wensen en ambities. Zo komt de een naar de dansles voor sociale contacten, de andere voor beweegplezier, en wil weer iemand anders serieus trainen om een professionele danser te worden. Volgens Kimberley is een inclusieve les daarom niet makkelijker om te geven, maar juist moeilijker.
Toch is het volgens haar niet nodig om bang te zijn om aan de slag te gaan als docent inclusiedans. Wat je nodig hebt is een oprechte interesse in de ander en wat de mensen waarmee je werkt interesseert: “Zolang je een verlangen voelt om met de ander te blijven communiceren en ontdekken wat voor voor jullie allebei werkt, dan komt het wel goed.”
Toffe kunstjes
Mede dankzij de DanceAble conferentie, danslessen en teacher trainings is inclusiedans ook in Nederland aan populariteit aan het winnen. Daarnaast wil Holland Dance Festival de opvatting onderuit halen dat schoonheid in de dans gerelateerd zou zijn aan motorische volmaaktheid en perfecte lichamen. Immers, dansers met een beperking kunnen hun publiek evenzeer raken, ontroeren, verbazen en vermaken als professionele dansers dat kunnen.
Op dat front hebben we volgens Kimberley wereldwijd nog een lange weg te gaan. Ze vindt dat binnen de podiumkunsten de focus nog steeds op ligt het ‘kunnen’. Ook binnen inclusiedans! Ze vertelt: “Het duurt langer om de perceptie van het publiek te veranderen en wat zij wensen te zien. Esthetisch gezien is er weinig veranderd. Fysieke vaardigheden zijn nog steeds gewenst door choreografen. Bijvoorbeeld: ik heb minder kans om een baan als danser te krijgen dan hen die toffe kunstjes met hun rolstoel kunnen doen. En daar zijn vele choreografen door gefascineerd!”
Wat wel verandert is is de perceptie over wie wel of niet een professionele danser kan worden. Mensen worden niet langer automatisch op basis van hun beperking uitgesloten. Mede dankzij de Agenda Inclusieve Podiumkunsten die op initiatief van Holland Dance Festival is opgesteld. Toch blijft het lastig omdat alle dansers strijden om een beperkt aantal plekken bij dansacademies en dansgezelschappen. Of zij ook mensen met een beperking zullen aannemen hangt af van hun missie en waarden. Zoeken ze naar mensen die in het huidige plaatje passen? Of naar mensen die het werkveld op zijn kop zullen zetten met hun eigen creatieve ideeën?
Kimberley: “Persoonlijk, als een danser, ben ik realistisch. Ik zou nooit kunnen dansen bij een dansgezelschap als Rambert. Zelfs als ik niet een fysieke beperking had, dan nog zou mijn lichaam niet passen binnen hun esthetiek.”
DanceAble
In 2015 vond het eerste DanceAble Event plaats. Een driedaags festival dat op uiteenlopende manieren de aandacht op de inclusiedans richtte, onder andere met een feestelijke openingsproductie, voorstellingen, een internationaal symposium, workshops, lessen en lezingen. Deze eerste editie was zo’n succes dat het DaneAble Event inmiddels is uitgeroepen tot een tweejaarlijks festival. Op 11 februari 2022 zal de vierde editie plaatsvinden in Den Haag.
Advertorial
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Holland Dance Festival. Wil je ook een product of dienst in de schijnwerpers van Dansdocent.nu zetten? Kijk dan op de pagina ‘adverteren’ naar de mogelijkheden. Een advertorial plaats je al vanaf 50 euro!