Wat kunnen we verwachten van Robbert Dijkgraaf en Gunay Uslu?

Robbert dijkgraf, nieuwe minister OCW. Foto: Rijksoverheid.

Gunay Uslu, nieuwe staatsecretaris Cultuur & Media. Foto: Rijksoverheid.

CULTUUR | Het zal je vast niet ontgaan zijn: Nederland heeft een nieuw kabinet. Robbert Dijkgraaf is de nieuwe minister voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), maar Gunay Uslu is de nieuwe staatssecretaris voor Cultuur en Media! Wie zijn zij? En wat kunnen we van hen verwachten?

Robbert Dijkgraaf

Topwetenschapper Robbert Dijkgraaf (61) is de nieuwe minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voorheen was hij directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton. Bij het grote publiek is hij bekend sinds hij aanschoof bij Matthijs van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door. Tevens werkt hij al achttien jaar als columnist voor het NRC. Het is zijn missie de wetenschap toegankelijk te maken.

Dijkgraaf studeerde theoretische natuurkunde aan de Universiteit Utrecht en ook even schilderkunst aan de Rietveld Academie in Amsterdam. Daarna gaat het hem voor de wind. Als snaartheoreticus is Dijkgraafs wetenschappelijke loopbaan geplaveid met prijzen en eerbetonen. Via hoogleraarschappen in Princeton en Amsterdam klimt hij op tot president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

Wat kunnen we van hem verwachten? Dijkgraaf heeft kritiek op het wetenschapsbeleid in Nederland, dat volgens hem te veel onder druk staat. Wetenschappelijke nieuwsgierigheid is in Nederland volgens hem te veel aan beleidsbanden gelegd. Dijkgraaf verwees naar twee instellingen waar wetenschappers als deel van hun aanstelling gegarandeerd geld voor onderzoek krijgen, een constructie die in Nederland haast niet meer bestaat.

In een interview in Op1 (vanaf 41 minuten) geeft hij aan blij te zijn met de flinke investeringen, in het fundament van het onderwijs en het vrije ongebonde onderzoek, die al gepland staan in het coalitieakkoord. Eén van de grote taken die Dijkgraaf krijgt is namelijk de uitwerking van de plannen om 5 miljard euro extra te investeren in hoger onderwijs en wetenschap. Met deze investeringen wil hij ‘rust en ruimte’ brengen in het hbo en wo, waar de werkdruk veel te hoog is. Verder wil hij het vertrouwen in de wetenschap verhogen en wetenschappers die hun kennis delen beschermen tegen agressie van mensen, wanneer het hen niet aanstaat wat wetenschappers te zeggen hebben.

Nieuw in de portefeuille van de kersverse minister voor OCW is de toevoeging van het mbo, daar zal Dijkgraaf ook verantwoordelijk voor zijn. Hij ziet daar veel mogelijkheden voor innovatie, een betere aansluiting op de arbeidsmarkt, en meer doorstroom naar het hbo. Ook mag Dijkgraaf de hervorming van het leenstelsel uit gaan voeren: de terugkeer van de basisbeurs staat gepland voor het studiejaar 2023-2024.

Gunay Uslu

Naast de nieuwe minister voor OCW, is met Gunay Uslu gekozen voor een aparte staatssecretaris voor Cultuur & Media. Veel politieke ervaring heeft de 49-jarige Uslu overigens niet. Haar wortels liggen - net als bij Robbert Dijkgraaf - in de academische wereld.

Uslu is cultuurhistoricus en bekleedde tal van functies in de culturele sector: van voorzitter van de raad van toezicht van Eye Filmmuseum tot lid van de adviesraad van het Mauritshuis. Daarnaast is ze een zus van Atilay Uslu, de oprichter van touroperator Corendon. Zij is sinds de oprichting betrokken geweest bij het familiebedrijf. De afgelopen jaren transformeerde zij daar als Director Development verouderde kantoorgebouwen tot nieuwe hotels en renoveerde ze monumentale hotelgebouwen.

Na de mavo en de havo haalde Uslu haar propedeuse van de lerarenopleiding geschiedenis aan de Hogeschool van Amsterdam, gevolgd door een propedeuse rechten aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Daarop volgde een studie cultuurwetenschappen aan de UvA (1997-2001), met afstudeerrichting cultuurgeschiedenis van Europa. Later, tussen 2008 en 2015, promoveerde ze op het proefschrift Homer, Troy and the Turks: Heritage & identity in the Late Ottoman Empire 1870-1915. Ook werkte ze afwisselende periodes als docent aan de Universiteit van Amsterdam.

Haar benoeming als staatssecretaris is enigszins verassend omdat ze geen politieke ervaring heeft, maar mensen die haar kennen zeggen dat ze meer dan geschikt is voor de baan - zo is te lezen in dit profiel over Gunay Uslu in de NRC. Men noemt haar een ‘snelle leerling’, ‘harde werker’, ‘goede leidinggevende’, ‘charmant’, en een ‘doorzetter’. Ze is volgens kennissen oprecht geïnteresseerd in andere mensen en heeft veel liefde voor de kunsten.

Als puber had Uslu de ambitie de eerste vrouwelijke premier van Nederland te worden. De vertegenwoordiging van vrouwen in het kabinet - een belangrijk onderwerp voor D66 - gaat haar nog altijd aan het hart. Diversiteit en inclusie is sowieso belangrijk voor Uslu. Tegen Het Parool zei ze dat ze het belangrijk vindt dat er ruimte is voor diverse geluiden in de samenleving: "De generatie van mijn kinderen, mijn dochter van negentien en zoon van zestien jaar, ziet geen huidskleur. De vrienden van mijn kinderen zijn van alle culturen, zo stellen ze zich ook voor: ik ben half Indonesisch, half Russisch of een kwart Colombiaans of een zestiende Fries."

In het coalitieakkoord, waar Uslu mee aan de slag zal gaan, wordt het wezenlijk belang van cultuur voor onze samenleving benadrukt. De coalitie maakt aanzienlijk meer extra middelen vrij (€170 miljoen) dan in de vorige regeerperiode (€80 miljoen) en zal investeren in cultureel ondernemerschap. “We hebben daarbij aandacht voor het verbeteren van de arbeidsmarktpositie, inclusief een eerlijk salaris voor makers in de gehele creatieve sector, van media en mode tot muziek.” staat er in het akkoord.

Bronnen

NederlandJacqueline de Kuijperkunsteducatie, Kunstdocenten, Cultuureducatie, Culturele sector, Cultuur, Cultuurbeleid, Politiek, Den Haag, danseducatie, ZZP-er, Ondernemen, Geld verdienen, Wetenschap, Onderzoek, Onderwijs, Coronacrisis