Dansdocent Irene van Zeeland. Fotograaf: Carolina Kzan

IN THE SPOTLIGHTS | Dansdocent Irene van Zeeland (33 jaar) is helemaal dol op de Cunningham techniek. Na haar bachelor aan de Theaterschool in Amsterdam, ging ze een jaar naar New York City om daar verder te studeren onder Robert Swinston en Carol Teitelbaum. Inmiddels geeft ze les in Parijs, waar ze woont, en reist ze wekelijks naar Nederland voor haar functie bij Holland Dance Festival. Daar is ze verantwoordelijk voor alle educatie en participatie activiteiten. Een hele toffe baan. Nieuwsgierig hoe ze dat voor elkaar heeft gekregen? Lees snel verder!

Waar heb jij de opleiding tot dansdocent gevolgd? Hoe is je dat bevallen?

Als middelbare school heb ik de havo voor muziek en dans bij Codarts gevolgd. Mijn hbo-opleiding tot Docent Theater Dans heb ik gedaan aan de Theaterschool van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (tegenwoordig de Academie voor Theater en Dans). Dit beviel uitstekend. Met name vanwege de focus op het maker-zijn naast het docent-zijn. Ook sprak de samenwerking met de techniek en productie opleidingen mij erg aan. Daarnaast wilde ik als meisje uit Zoetermeer ook heel graag naar Amsterdam om mijn horizon te verbreden.

Toen ik audities ging doen voor de hbo-opleidingen wilde mijn moeder dat ik een back up plan maakte: wat wilde ik gaan studeren als ik niet werd aangenomen? Ik had geen idee en zag ook de noodzaak van zo'n back-up plan niet in. Ik heb uiteindelijk wel ook een MSc in Bestuurskunde gehaald aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, maar meer als aanvulling. Hierdoor kan ik mijzelf breder inzetten in het dansveld. Bijvoorbeeld nu als ‘Hoofd Holland Dance Festival in de Maatschappij’.

Welke deuren heeft een MSc in Bestuurskunde voor je geopend?

Tijdens mij pre-master en mijn master bestuurskunde lag de focus op leiderschap in de publieke sector. Ik wilde graag buiten de culturele sector mijn kennis en vaardigheden verbreden en verdiepen om zo met een frisse blik te kunnen kijken naar de vraagstukken binnen de culturele sector. In de tijd dat ik studeerde maakte Halbe Zijlstra korte metten met de cultuursubsidies en zag ik dat verandering in leiderschap zeer noodzakelijk was.

Ik heb veel geleerd over hoe de lokale en nationale overheden werken - wat helpt als je met deze instanties samenwerkt - maar ook hoe je leiding geeft in organisaties zonder winstbejag. De functie als ‘Hoofd Holland Dance Festival in de Maatschappij’ combineert mijn liefde voor de inhoud (danseducatie) en mijn kennis en kunde op het gebied van organisatie en management. Het is voor mij een ideale plek.

Welke dansdocent heeft de meeste invloed gehad op de dansdocent die jij geworden bent?

Op Codarts is Antien van Mierlo degene die het Cunningham vuurtje bij mij heeft aangestoken. Ik ben - mede door haar aanbevelingsbrief - aangenomen bij het International Training Program van de Merce Cunningham Dance Company. Ik heb een jaar lang, zes dagen in de week, lessen gevolgd in New York City. Meestal techniek lessen, maar zeker ook lessen in repertoire en compositie, alsook workshops in DanceForms (de software die Merce gebruikte om zijn werk te maken).

Dansdocenten Robert Swinston en Carol Teitelbaum waren in New York City mijn grote voorbeelden. Ik denk nog steeds aan hen terug als ik mijn danslessen aan het voorbereiden ben. Hun enorme kennis van het werk van Merce, hun bijzondere begrip van de techniek en de manier waarop zij dit aan mij hebben overgedragen, heeft mij enorm geïnspireerd. De enorme liefde voor de Cunningham-techniek bleek uit elke oefening en beweging.

Het spreekt mij aan dat lichaamsdelen onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen en dat je door kans-elementen in je werkproces in te bouwen heel interessant bewegingsmateriaal kunt ontwikkelen waar je lichaam intuïtief wellicht niet op gekomen zou zijn. Het lijnenspel wat zo typerend is voor de techniek en de coördinatie die in het begin zo ongewoon voelt houden de Cunningham techniek voor mij waanzinnig spannend en interessant.

Wat heb je geleerd in de VS wat je niet in Nederland had kunnen leren?

In eerste instantie ging ik naar de Verenigde Staten voor de techniek; het niveau waarop je de Cunningham techniek kunt bestuderen bij het dansgezelschap waar hij zoveel jaar mee heeft gewerkt is nergens ter wereld te evenaren. Door omringd te zijn met dansers en docenten die het werk van Merce ademen is een unieke ervaring. Omdat hij net een jaar voordat ik naar New York kwam was overleden, bevond het gezelschap zich in een unieke fase. Het programma waar ik deel van uitmaakte, is er nu niet meer. Ik voel me enorm bevoorrecht dat ik dit nog heb mogen meemaken.

Ook de mentaliteit is anders in New York City. Anders dan ik gewend was van de toch wel veilige omgeving van de Theaterschool. Wat ik vooral opvallend vond was de positiviteit. De wil om dingen aan te pakken, niet te klagen. Ook al waren dagen lang, lessen zwaar, reistijden enorm lang, budgetten waarvan collega dansers moesten rondkomen minimaal... de positiviteit overheerst! Je ziet dat zelfs in de winkels; de in onze Nederlandse ogen soms wat ‘gemaakte vriendelijkheid’. Het is iets wat ik echt mee genomen heb terug naar Nederland. Je kunt dingen lichter maken voor jezelf door naar de positieve kant van dingen te kijken. Of soms gewoon, door met een gemaakte glimlach je dag tegemoet te treden, alles minder zwaar op te vatten.

Contemporary dance by Irene van Zeeland. Images and editing by Carolina Kzan.

Je werkt als ‘Hoofd Holland Dance Festival in de Maatschappij’. Wat houdt dat in?

Ik ben verantwoordelijk voor alle projecten die het Holland Dance Festival organiseert op het gebied van educatie en participatie. Wij verbinden het professionele veld aan het amateurveld en proberen zo te zorgen voor een wederzijdse, vruchtbare, uitwisseling.

Zo ontwikkelen wij projecten over inclusiedans onder de noemer DanceAble: van reguliere lessen voor mensen met en zonder beperking tot speciale masterclasses voor dansdocenten die zich willen bijscholen op dit gebied. Daarnaast zetten wij ons in voor dansaanbod voor scholen in het speciaal onderwijs. De kennis die wij in de laatste jaren hebben opgedaan in het werken met mensen met een beperking zetten wij in om toegespitst aanbod te creëren voor deze scholen.

Verder werken wij veel met oudere dansers. Voor hen organiseren wij reguliere danslessen, maar ook speciale workshops. Met een aantal verzorgingshuizen hebben wij ook lessenreeksen ontwikkeld om in huis aan te bieden voor de mensen die niet meer naar een wijktheater kunnen komen. En voor degene die naast deze lessen nog iets meer willen, creëren wij elke twee jaar met een nieuwe, professionele choreograaf een volledige productie die tijdens het Holland Dance Festival in première gaat.

Ook de DansImpuls, in samenwerking met Dansbelang, voor de bijscholing van dansdocenten valt onder mijn verantwoordelijkheden. Al met al dus een heerlijk veelzijdige functie waarin ik mijn inhoudelijk ei goed kwijt kan, maar waar ik daarnaast de samenwerking met mijn team als ontzettend bijzonder en waardevol ervaar.

Connect met Irene op LinkedIn

Voor Holland Dance Festival werk je nauw samen met Samuel Wuersten, eveneens Cunningham-fanaat. Hoe is dat?

Wij werken nauw samen op het gebied van visie, ontwikkeling en uitwisseling. Dat is een enorme eer als je het mij vraagt, hoewel het Cunningham-fanaat-zijn weinig ter sprake komt. Samuel Wuersten werkt al meer dan 25 jaar voor Holland Dance Festival en ik leer ontzettend veel van zijn kennis en ervaring. Het is ook te gek om van dichtbij mee te mogen maken hoe hij de wereld over reist, op zoek naar de meest bijzondere internationale voorstellingen die nog niet eerder in Nederland te zien zijn geweest.

Het is heel gaaf om met hem mee te mogen in dit proces en daarnaast als sparringpartner te kunnen fungeren als we kijken naar de toekomst van de organisatie. Zo zorgen wij ervoor dat de dansvoorstellingen die Holland Dance Festival programmeert bijdragen aan de bijzondere projecten die wij in de maatschappij organiseren. En dat de projecten die wij initiëren in de maatschappij hun plekje weer vinden in het Holland Dance Festival.

Irene van Zeeland tijdens een workshop bij het CKE. Fotograaf: Johan Kusters Photographics

Op welke prestatie ben jij het meest trots?

Ik ben momenteel samen met Heather Ware een choreografie aan het maken voor het programma Dance Date wat tijdens Holland Dance Festival 2020 in premiere zal gaan. Dance Date is een project waarbij vijf choreografen een nieuwe choreografie maken of repertoire instuderen met gevorderde amateurs. Heather en ik willen graag met de dansers die wij geselecteerd hebben op zoek gaan naar hun persoonlijkheid in dans.

Ik heb onwijs veel zin in deze uitdaging, een groep dansers die nog nooit met elkaar of met ons gewerkt hebben, maar die zich voor de volle 100% inzetten om er iets tofs van te maken. Nieuwe dansers leren kennen in een korte periode, voor het eerst samen met een andere choreografe een choreografie maken en dan straks voor het eerst een stuk van (onder andere) mijn hand op de planken in Korzo!

Koop hier kaarten voor de Dance Date!

IN DE SPOTLIGHT

Dansdocent ben je omdat het je passie is, maar wat meer respect en erkenning zou ook fijn zijn. Toch? Daarom interviewen wij regelmatig leden van Dansdocent.nu om hen in de schijnwerpers te zetten en de aandacht te geven die zij verdienen. We vragen hen waarom ze dansdocent zijn geworden, hoe ze het ervaren en wat ze nog zouden willen meemaken. Ook interviewen we regelmatig vooraanstaande en populaire dansdocenten. Laat je inspireren door deze mooie mensen!