Dansgezelschappen huren intimiteitscoördinatoren in voor een veiligere werkvloer
The Scandal at Mayerling. Foto van Scottish Ballet.
VEILIGHEID | De filmwereld maakt er al jaren gebruik van, maar nu is het beroep van intimiteitscoördinator ook in de danswereld in opmars. Onder andere Scottish Ballet en American Ballet Theatre huurden het afgelopen jaar iemand in om de grenzen van dansers te bewaken tijdens het repeteren van intieme scènes. In de Nederlandse en Vlaamse danswereld lijkt dit nog minder gangbaar.
Intimiteitscoördinatoren
Bij het maken van films is het steeds gangbaarder om een speciale intimiteitscoördinator (ook wel intimiteitscoach, intimiteitsregisseur of intimacy director) op de set te hebben. Deze persoon helpt de acteurs bij het bewaken van hun fysieke en psychische grenzen tijdens het repeteren en filmen van intieme scènes. Sinds het #MeToo schandaal in de balletwereld in 2018 is er ook in de danswereld aandacht voor dit beroep. Zo huurden Scottish Ballet, American Ballet Theatre, the National Ballet of Canada en het Britse ensemble Rambert het afgelopen jaar een intimiteitscoördinator in voor hun verhalende balletten.
De rol van intimiteitscoördinator ligt in de danswereld wat lastiger dan in de filmwereld. Omdat de choreografieën van bestaande balletten al vast liggen, is er minder ruimte deze aan te passen naar de behoeften van de danser. Dansers zijn bovendien meer fysiek contact gewend en/of worden geacht daar als vanzelfsprekend comfortabel mee te zijn. Toch kan stilstaan bij consent niet alleen de dansers beschermen tegen trauma’s, maar ook de uitvoering naar een hoger en geloofwaardiger niveau tillen. Dat beargumenteert intimiteitscoördinator Rachel Bown-Williams in dit artikel in The New York Times.
Scottish Ballet
Bovenstaand artikel beschrijft hoe Bown-Williams recentelijk meewerkte aan de nieuwe productie The Scandal at Mayerling (nieuwe, ingekorte versie van het bestaande Mayerling) van Scottish Ballet. Dit deed ze samen met collega-intimiteitscoach Ruth Cooper-Brown. Ze begonnen met een workshop aan alle dansers, over het stellen van grenzen en het vragen naar consent. Onderdeel daarvan was bijvoorbeeld het markeren (op papier) van plekken op je lichaam die kwetsbaar voelen, om je daar vervolgens bewuster over te kunnen uitspreken naar elkaar. Naast workshops aan de hele company, hielden de coaches privégesprekken met dansers. Ze bespraken individueel hun grenzen, en hoe ze in de repetities het beste konden toewerken naar de meest ongemakkelijke onderdelen van de choreografie.
Het Nationale Ballet
Ook Het Nationale Ballet overweegt een intimiteitscoach in te zetten bij het instuderen van emotioneel zware en fysiek beladen balletten. Dat is vorige week samen met de ondernemingsraad besproken. Het doel is te voorkomen dat dansers negatieve ervaringen opdoen tijdens het instuderen of creëren van werk waarin erotiek of seksuele agressie een grote rol speelt. Bij welke choreografieën, door wie en hoe deze begeleiding wordt ingezet, is nog onderwerp van gesprek. Lees er meer over in dit artikel in de Volkskrant.
Het beroep
Het beroep van intimiteitscoördinator is ontstaan in de Verenigde Staten in de filmwereld. Deze mensen begeleiden de acteurs bij het repeteren en spelen van intieme scènes. De nadruk ligt op het bewaken van grenzen, door middel van gesprekken en afspraken vooraf en monitoring op de set. Het gaat dan om de inhoud van de scène (dat wil zeggen de precieze bewegingen), maar ook de omstandigheden van filmen. Zo worden er heldere afspraken gemaakt over wie er aanwezig mag zijn op de closed set.
Ook Nederlandse en Vlaamse filmstudio’s huren steeds vaker een intimiteitscoach in. Lees bijvoorbeeld in dit artikel hoe dat ging in de Netflixfilm Anne+. Hoe de begeleiding van een intimiteitscoördinator precies gaat, zie je ook in dit filmpje over de Nederlandse intimiteitscoördinator Cynthia Abma. In dit artikel in Theaterkrant lees je meer over hoe het beroep werkt op het toneel: de Nederlandse intimiteitscoördinator Markoesa Hamer legt stap voor stap uit hoe ze seksscènes choreografeert in het theater. Over intimiteitscoördinatoren in de Nederlandse en Vlaamse danswereld is via Google vooralsnog niets te vinden.
Gedragscode
Vind jij het tijd voor verandering? Ook zonder een expert in te huren kun je al aandacht besteden aan grensoverschrijdend gedrag! De organisatie Acteursbelangen heeft bijvoorbeeld een gedragscode opgesteld tegen grensoverschrijdend gedrag, dat je als voorbeeld zou kunnen gebruiken voor de dansschool waar je lesgeeft. Er staan ook specifieke richtlijnen in voor onder andere opleidingsinstituten, castingbureau’s en theaterzalen en festivals. Bijvoorbeeld over wat voor ruimtes geschikt zijn voor een veilige casting en hoe je ervoor zorgt dat alle betrokkenen op de hoogte zijn van de gedragscode.
Bronnen
Capella. L. (2022, 13 april). Bringing Consent to Ballet, One Intimacy Workshop at a Time. New York Times. Geraadpleegd op 30 juni 2022.
Duberman, A. (2018). Meet The ‘Intimacy Directors’ Who Choreograph Sex Scenes. Huffpost. Geraadpleegd op 26 juni 2022.
Embrechts, A. (2022, 26 juni). Het Nationale Ballet overweegt intimiteitscoach bij instuderen van emotioneel zware en fysiek beladen balletten. Volkskrant. Geraadpleegd op 28 juni 2022.
Stringfixer. (z.d.). Intimiteitscoördinator. Geraadpleegd op 24 juni 2022.
Veenstra, J. (2022, 24 april). Markoesa Hamer: ‘Een veilige omgeving wakkert intimiteit juist aan’. Geraadpleegd op 24 juni 2022.