Prentenboek 'Saartje wil een taartje' brengt peuters en kleuters in beweging

MUZIEK & LESMATERIAAL | Mariska Bogaerds is peuter-dansjuf en heeft haar eigen voorleesboeken uitgegeven. Hiermee zet ze kinderen vanaf één jaar op een laagdrempelige manier aan tot bewegen. Want tijdens het voorlezen van het boek kunnen ze niet stil blijven zitten. Ideaal voor ouders en schooljuffen, maar ook een perfect uitgangspunt voor een dansles! Daarom in dit artikel een compleet lesplan dat je samen met (of zonder) het boek Saartje wil een taartje kunt uitvoeren in je dansles voor peuters en kleuters. 

Prentenboek Saartje wil een taartje  

Voor een nieuw lesplan was ik op zoek naar input van buitenaf. Ik geef zelf veel les aan peuters en kleuters, maar ik was op zoek naar vernieuwing. Naar iemand met toffe ideeën. 

Via LinkedIn kwam ik in contact met Mariska Bogaerds. Een enthousiaste jonge vrouw met haar eigen bedrijf Bewegenboog. Het is haar missie om kinderen vanaf 1 jaar aan het bewegen te krijgen. Hiervoor heeft zij ‘joymakers’ (interactieve speeltjes), voorleesboeken en zelfs liedjes ontwikkeld. Binnenkort komt haar derde boek uit en op 4 oktober is haar CD Beweeg je mee vol met liedjes uitgekomen. Op deze manier wil Mariska kinderen op een laagdrempelige manier in beweging krijgen. Kinderen zitten al genoeg stil, vindt zij. Waarom zouden kinderen tijdens het voorlezen ook stil moeten zitten? 

Dit idee interesseerde me! Ik heb vaker gewerkt met prentenboeken, maar vond het soms lastig het stilzitten met beweging te combineren. Voorleesboeken zijn meestal niet gemaakt om kinderen aan te sporen tot beweging. Eerder om bij weg te dromen in de klas. Maar, een boek waarmee je kinderen in beweging zet... Hoe werkt dat? Ik wilde het met eigen ogen ervaren. Mariska stuurde me daarom haar eerste boek Saartje wil een taartje op. 

Twee dagen later zat ik in de danszaal met tien kleuters. Ik pakte het boek erbij en begon voor te lezen zonder enige uitleg vooraf. 

Hallo, dit is Saartje!
Saartje zwaait naar jou!

Zwaai je mee?

Ja, zwaaien maar!
Heel erg goed!

En...STOP!

Voor ik het wist waren alle kinderen ijverig aan het zwaaien. Op andere bladzijden begonnen ze te kruipen of te springen door de zaal. Ik deed niets meer dan het voorlezen van het boek. Bij het STOP-teken ploften ze gauw weer naast mij neer. Kortom, ik denk dat dit een erg leuk boek is om te gebruiken in een dansles voor jonge kinderen.

Lesplan voor peuters en kleuters

Ik heb een lesplan gemaakt dat goed te gebruiken is als aanvulling op het boek Saartje wil een Taartje. Maar deze dansles kan ook zeker zonder het boek worden uitgevoerd! Heb je het boek wel, dan is het leuk om eerst het hele boek voor te lezen aan je leerlingen en daarna met onderstaande oefening te beginnen.

Tijdens deze dansles leren je leerlingen om zich in te leven in een oefening. Het prentenboek veroorzaakt een bijzondere wisselwerking. Door de plaatjes en woorden in het boek zullen de leerlingen beter kunnen dansen. Ze begrijpen beter wat ze aan het doen zijn. Andersom werkt dit ook. Door het prentenboek te dansen zullen ze de woorden goed leren. Die blijven door het dansen beter hangen. Voor hele jonge kinderen of kinderen die moeite hebben met taal werkt dit super goed. Hier kun je meer over lezen in een eerder gepubliceerd artikel van Bo van Hagen over woordenschatontwikkeling. 

Onderstaande oefeningen kun je doen op het een liedje dat te vinden is op Spotify. Bij een aantal oefeningen wordt ook, als optie, een liedje van de CD van Mariska benoemd. Mariska heeft namelijk onlangs een CD uitgebracht met liedjes die bij haar boek horen. In samenwerking met een professionele drummer/producer heeft zij de liedjes zelf geschreven en ingezongen. Nog leuker, zelfs haar dochter heeft een paar teksten geschreven! Op de CD staan liedjes die leerlingen direct aanzetten tot beweging. Als je goed naar de tekst luistert, weet jij (en de leerlingen) precies wat je moet doen aan dansbewegingen. Je hoeft vooraf bijna niets uit te leggen. 

Het liedje op de CD kun je in dit lesplan gebruiken in plaats van de uitgeschreven oefening of als extra aanvulling. Als je de CD hebt aangeschaft zijn er nog veel meer liedjes die je kunt opzetten (naast de opties in het lesplan). Oftewel, meer dan genoeg afwisseling en mogelijkheden voor een hele leuke dansles!

Oefening 1: Zwaaien

Muzieksuggestie: Sangria - Tania Maria

Ga met de leerlingen in een kring zitten en vertel een kort stukje over de dansles: ‘Vandaag gaan we dansen over Saartje. Saartje heeft heel veel zin in een taartje.’ Laat dan het plaatje van Saartje zien. ‘Zullen we kennismaken met Saartje?’ 

Op de muziek ga je staan en begin je met zwaaien. Je wisselt steeds af van lichaamsdelen. Begin langzaam en zwaai bijvoorbeeld 2x8 tellen.

1. Handen
2. Armen
3. Voeten
4. Benen
5. Billen
6. Ellebogen
7. Neus
8. Hele lichaam

Herhaal dit steeds sneller en sneller. Van 2x8 naar 1x8 naar 4 tellen naar 2 tellen. 

CD: Konijnenstopdans
Gebruik de Konijnenstopdans als energieke opwarming. Zet de muziek aan en laat de kinderen lekker door de zaal dansen. 

Oefening 2: Zoeken

Muzieksuggestie: Refuges - René Aubry

We gaan op zoek naar een heerlijk taartje. Vraag de groep wie er wel eens een taartje heeft gegeten. ‘Wat is jouw lievelingstaart? Zullen we op zoek gaan?’ Laat iedereen in een lange rij staan achter jou. De groep gaat jou volgen als een lange slinger.

Als de muziek aangaat begin je met wandelen. Zorg dat iedereen netjes in de rij achter jouw aanloopt. Kijk om je heen. Je bent aan het ‘zoeken’. Als dit goed gaat, ga dan over in ‘laag’ zoeken. Doe dat door te kruipen en te tijgeren. Wissel dit weer af met staan. Kunnen we ook hoog zoeken? Ga hoog op de tenen en kijk goed om je heen. Wissel af en toe heel snel af tussen hoog op de tenen lopen en tijgeren op de grond. Of maak de overgang juist heel rustig en geleidelijk. 

Als dit heel goed gaat, kun je ook een leerling voorop laten lopen. DIe mag bepalen of jullie hoog of laag zoeken. Eindig weer in de kring. 

CD: Kruip je mee
Kies ervoor om de leerlingen vrij door de zaal te laten kruipen of in een lange slinger achter jou aan. 

Oefening 3.A: springen

Muzieksuggestie: Jumps & Springs - I’ve Got no Strings - Guy Dearden

‘We hebben helaas nog geen taartje kunnen vinden… misschien moeten we nóg hoger zoeken. Hoe kunnen we nog hoger komen? Door te springen!’ Zet de leerlingen op een plekje in de zaal met hun neus naar de spiegel. In een kring mag ook. Doe dan het volgende:

Oefening 3.B: springen

Muzieksuggestie: Boondoggle - An Dochas

Helaas hebben we het taartje nog steeds niet gevonden. Maar dat springen, dat is best leuk! We blijven nog even doorspringen. 

In deze oefening gaan we verder met het oefenen van het springen. Laat de leerlingen vrij door de zaal springen of ga van de ene kant naar de andere kant van de zaal. Allebei mag natuurlijk ook. In deze oefening behandel je heel veel verschillende soorten verplaatsende sprongen. 

- Met twee voeten tegen elkaar aan
- Open en dicht
- Met twee voeten open
- Op één voet (blijf op hetzelfde been)
- Op één voet (wissel van been)
- Op één voet met knie op en wissel van been (huppelpas)
- Galop/chassé (kusjespas)  

CD: Spring je mee
Kies ervoor de leerlingen in een kring te zetten of juist lekker vrij door de zaal te laten springen. Zet de muziek aan en springen maar! 

Oefening 4: balanceren 

Muzieksuggestie: Kothbiro - Ayub Ogada

Tijdens al dat springen zag Saartje haar buurvrouw de was ophangen aan een hele dunne hoge waslijn. Kunnen wij over die waslijn heen lopen? Zonder eraf te vallen?

Leg een heel dun touwtje over de grond. Kies ervoor om deze recht of juist met bochtjes neer te leggen. Laat de leerlingen er om de beurt overheen lopen, heel rustig op hun tenen. Kunnen ze op de terugweg misschien ook wel een kunstje op de waslijn? Een mooie sprong of draai? Of misschien wel even op één been blijven staan?

Oefening 5: draaien 

Muzieksuggestie: Rang De - Deva Premal

Saartje komt een draaimolen tegen tijdens haar zoektocht. Zij kan daar op heel veel manieren mee draaien. Geef leerlingen weer een plekje in de zaal met hun neus naar de spiegel of gebruik de kring. We gaan draaien op verschillende manieren. Doe maar mee:

- Je hele lichaam gaat rond op allebei je voeten
- Draaien op één voet
- Draaien op je knieën
- Draaien op je billen
- Draaien op je buik
- Draaien op je rug
- En alles de andere kant op!

Daarna kunnen de leerlingen zelf kiezen hoe ze willen draaien. Laat tenslotte iedereen zitten op de grond. Om de beurt mogen de leerlingen hun allermooiste draai laten zien. 

CD: Draai je mee
Verdeel de leerlingen over de zaal. Zorg dat iedereen genoeg plek heeft om goed te draaien. De muziek vertelt je verder wat je moet doen. 

Oefening 6: Stampen

Benodigdheden: tamboerijn of trommel

Saartje wordt ongeduldig, ze wil nu écht haar taartje. Ze heeft al zo lang en op zoveel manier gezocht. Ze is zo boos dat ze begint te stampen. 

Zet de leerlingen in een kring. Leg uit dat de leerlingen bij elk geluidje van de tamboerijn of trommel een stamp mogen doen. De docent beweegt de tamboerijn in een zelf bedacht ritme. Begin heel langzaam en zorg ervoor dat de leerlingen precies op het ritme mee stampen. Ga steeds sneller en laat de leerlingen ook door de zaal stampen. Als het goed gaat, kun je de ritmes gaan afwisselen. 

CD: Stamp maar mee
Maak een grote kring waarin de leerlingen jou goed kunnen zien en dansen maar. 

Oefening 7: Taartje opeten

Muzieksuggestie: Tarantella Napoletana - Café Roma Ensemble 

Yes! De taart is eindelijk af. Saartje kan haar geluk niet op. We dansen van blijdschap en snijden natuurlijk de taart meteen aan. Dans samen de volgende combinatie:

Ideale dansles voor (verjaardags)feestjes!

Dat was de les over Saartje. Een les met veel afwisseling en hopelijk veel plezier. Mijn peuters hebben in ieder geval enorm genoten. Door het ‘taartje’ dat maar niet kwam, bleven de leerlingen geboeid. We moesten blijven zoeken en wachten op ons heerlijk taartje. Het eindlied was zo een groot feest. Volgende keer doe ik deze dansles als ik iets te vieren heb, zodat ik aan het einde ook écht een taartje kan uitdelen!

Ik kan niet wachten om ook de andere boeken van Mariska te gaan testen. Zoals Thijsje wil een prijsje en Gijs gaat op reis (die uitkomt op 2 november 2020). Als deze dansles je goed is bevallen kun je die ook eens bekijken.

---

MUZIEK & LESMATERIAAL - KINDEREN

Als dansdocent ben je veel tijd kwijt met voorbereiding. Uren die niet betaald worden. Vooral muziek zoeken voor een nieuwe les is een hels karwij. Wie kent er nog een leuk liedje over de winter? Of over vlinders? Leeuwen? Bijen? En welke oefening doen we daar bij? Help! Onze redacteur Muziek & Lesmateriaal schrijft artikelen met oefeningen en lesplannen voor danslessen voor kinderen. Deze worden vergezeld van muzieksuggesties, zodat jullie nooit meer lang hoeven te zoeken naar een geschikt muzieknummer!

Rimke Saan

Rimke Saan is redacteur Muziek & Lesmateriaal voor kinderen. In 2019 studeerde ze af aan de opleiding Docent Dans bij ArtEZ in Arnhem. Rimke geeft all-round lessen op verschillende dansscholen aan verschillende doelgroepen. Verder werkt ze als dansdocent op de middelbare school en doet zij vaak projecten in het basisonderwijs. Voor Dansdocent.nu schrijft ze inspirerende lesplannen voor kinderen, met didactische tips en muzieksuggesties! Hiervoor was Rimke redacteur Young Dance Professional 2019/2020 en schreef ze persoonlijke verhalen over de perikelen van een leven als beginnend dansdocent.