Wat is fair pay voor dansers en dansdocenten? Wij doken opnieuw in de cao Toneel en Dans!

Jacqueline de Kuijper, oprichter en hoofdredacteur van Dansdocent.nu en Dansers.nu, dook voor jou in de cao Toneel en Dans. Fotograaf: Ezme Hetharia.

ONDERNEMEN | Wat is een eerlijk uurtarief voor freelance dansers en dansdocenten? Daarover bestaat in het werkveld veel onduidelijkheid. De Kunstenbond rekende dit daarom in 2023 voor dansers uit, op basis van de cao Toneel en Dans. Volgens hun spiekbriefje was het minimale uurtarief voor zelfstandige dansers dat jaar € 24,77. Maar is dit ook een eerlijke vergoeding? Lees in dit artikel waarom het uurtarief voor freelance dansers volgens ons vanaf 2024 minimaal € 49,31 zou moeten zijn - en € 53,87 voor freelance dansdocenten.

Dit artikel verscheen reeds in juni 2024 in glossy #5 van Dansdocent.nu. En een eerdere en langere versie van dit artikel verscheen reeds op 5 oktober 2023 op Dansers.nu.

Rekentools

Er zijn verschillende rekentools in omloop voor freelancers om hun uurtarieven mee te berekenen, maar die leiden tot verschillende uurtarieven. Dat is verwarrend!

Deze rekentools baseren zich op de verschillende collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) in de cultuursector. Richtinggevende cao’s voor dansers en dansdocenten zijn de cao Toneel en Dans, de cao Nationale Opera en Ballet en de cao Kunsteducatie. Hierin staat uitgebreid beschreven waar mensen in loondienst recht op hebben. Daarover bestaan heldere afspraken, maar niet over wat een eerlijke vergoeding is voor freelancers. Dat levert problemen op voor de rekentools, die allemaal net weer een andere rekensom hanteren en net als de cao’s weinig rekening houden met zzp’ers of hoe hun beroepspraktijk in elkaar zit.

Zoals de rekentool van Platform ACCT, die wél (een beetje) rekening houdt met de unieke werkomstandigheden van zzp’ers. Zoals de niet-declarabele uren en hogere tarieven voor korte contracten. En de rekentool van de Kunstenbond die daar géén rekening mee houdt en die ik daarom in dit artikel bekritiseer. Verder kwam ik zelf, ook op basis van de cao Toneel en Dans, tot een andere rekensom. Eén die tot veel hogere tarieven leidt en die naar mijn mening eerlijker is. Daarom licht ik mijn rekensom ik in dit artikel uitgebreid toe.

Wel vormen de cao’s een belangrijk referentiekader en kun je ze als zzp’er als richtlijn gebruiken om je minimale uurtarief te bepalen! Als je weet hoe dat moet tenminste. Let’s have a look…

Spiekbriefje voor dansers

De cao Toneel en Dans geldt voor alle professionele producenten van toneel- of dansuitvoeringen en hun werknemers. Zij moeten zich aan deze afspraken houden - óók als ze geen overheidssubsidie ontvangen (Kunstenbond). Dus als je in loondienst werkte voor een organisatie in de danssector had je altijd al met deze cao te maken. Maar doordat er vanuit de overheid steeds meer druk komt dat ook zzp’ers eerlijk vergoed worden, moeten ook freelance dansers weten wat er in de cao staat. Want helaas kun je er nog niet altijd op vertrouwen dat die automatisch wordt toegepast.

Zo’n beetje het enige dat er in deze cao staat met betrekking tot zzp’ers is dat zij een opslag van minimaal 50% horen te krijgen bovenop het loondiensttarief (daarover zo meer). Nog opvallender: in de nieuwe cao (2024) staat expliciet vermeld dat deze cao niet voor zzp’ers geldt, met uitzondering van die bepalingen waarin vermeld staat dat ze wel voor zzp’ers gelden. Zoals de 50% opslag. Er staat in de cao dus niet zwart-op-wit wat eerlijke uurtarieven voor freelancers zijn. Die moet je zelf uitrekenen op basis van de cao. En dat is best een pittig document om te lezen, laat staan begrijpen. Plus: wie heeft daar nou tijd voor? Of zin in?

Daarom heeft de vakgroep Theater en Dans van de Kunstenbond in juni 2023 een eenvoudige rekentool gepubliceerd. Hiermee kun je uitrekenen wat in jouw situatie een eerlijke vergoeding is, op basis van de cao Toneel en Dans 2022-2023 en het aantal jaren werkervaring als danser. Deze rekensom hebben ze leuk en overzichtelijk gepresenteerd in een infographic. En om het je nog makkelijker te maken, hebben ze zelfs een ‘spiekbriefje’ opgesteld waarin ze hebben voorgerekend wat een eerlijke dagprijs en uurtarief is voor freelance dansers. Zodat jij je in een oogopslag kunt zien wat je minimaal mag factureren.

Ik vind dit een geweldig initiatief. Laat ik dat voorop stellen! Er is alleen een probleem… Deze rekentool leidt niet tot een eerlijke vergoeding, maar tot bodembedragen. Net zoals de lonen in de cao eigenlijk ook maar ‘minimumlonen’ zijn. Om je duidelijk te maken waarom de rekentool van de Kunstenbond problematisch is, zal ik je eerst uitleggen hoe hun rekensom in elkaar zit. Daarna leg ik uit waarom je ook nog rekening moet houden met je niet-declarabele uren. En tot slot presenteer ik een alternatieve rekensom die wél tot fair pay leidt.

…

Benieuwd naar wat jij zou moeten verdienen? Log dan in om verder te lezen!

Inloggen

Lid worden

ONDERNEMERSCHAP & MARKETING

Je bent dansdocent én je runt een dansschool. Je geniet enorm van de uren die je les staat te geven, maar de leerlingenadministratie, het managen van personeel, de boekhouding, de schoonmaak, de mail en telefoon beantwoorden en alle andere bijkomende taken doe je er ook bij. Het is mogelijk om het jezelf makkelijker te maken en meer te genieten van alle aspecten van het runnen van de dansschool. Onze redacteur Ondernemerschap & Marketing helpt dansdocenten en dansschoolhouders hun bedrijf te laten groeien en financieel gezond te laten zijn. Aan de hand van toegankelijke tutorials leer je over alle praktische zaken waarmee dansschoolhouders te maken krijgen - en hoe jij daarin onderscheidend kan zijn!