Film afstudeervoorstelling Muziektheater Codarts op 19 juni online te zien
Een scene uit Daggers of the Mind.
VOORSTELLING | Daggers of the Mind zou op 21 april in première gaan in het Maaspodium in Rotterdam. Nu gaat deze voorstelling als film in première op vrijdag 19 juni op de website www.daggersofthemind.nl. De voorstelling, geïnspireerd op Shakespeare’s Macbeth, gaat over de angst van het falen. Het is onderdeel van het afstudeertraject van vierdejaarsstudenten Muziektheater aan Codarts Rotterdam. Inmiddels wordt er al weken vanuit huis gerepeteerd voor een heuse muziektheaterfilm en zijn de opnames afgerond. Regisseur Robin Coops (31) en studente Donna-jo Aarts (23) vertellen over de realisatie van deze ‘performatieve film’ tijdens de coronacrisis.
Geannuleerde eindvoorstellingen
De tien vierdejaarsstudenten Muziektheater van Codarts Rotterdam gaan op 19 juni 2020 online in première met hun eindejaarsvoorstelling Daggers of the mind. Oorspronkelijk stond hun grote afstudeermoment gepland op 21 april 2020. Midden in het repetitieproces - na reeds drie weken van repeteren, uitproberen en materiaal verzamelen - stak er een ‘onvoorziene storm’ op. De coronacrisis dwong hen om van koers te veranderen. Deze enthousiaste groep eindejaars studenten staat dan ook niet op de planken van een theater, maar is te bewonderen op het scherm!
Let op: Daggers of the Mind is op 19 juni eenmalig online te zien via het platform Planet E-Stream. Houd de website van de studenten en de socials van Codarts in de gaten voor informatie en extra screening data!
Muziektheater is niet de enige studierichting aan Codarts Rotterdam die te kampen kreeg met een annulering van de eindvoorstelling. Ook de opleiding Docent Dans kon de eindvoorstelling Disappearing niet door laten gaan. Er werd gezocht naar een alternatief, maar het bleek in de praktijk moeilijk om het creatief proces van een choreografie online plaats te laten vinden. De studenten krijgen nu de opdracht om een creatieve verwerking te maken van hun eindscriptie. Zoals een documentaire of een fotocollage.
De film Daggers of the Mind
Blijven repeteren, blijven repeteren tot ik het wel kan
Tot ik beter ben dan wat men van mij verwacht
Tot ik beter ben dan de rest
De studenten Muziektheater brengen namelijk Daggers of the mind - the movie vol (eigen) teksten, popmuziek en materiaal uit de opera Macbeth van Verdi. Deze performatieve film vertelt het verhaal van de studenten zelf die auditie doen voor het stuk Macbeth wanneer fictie en realiteit langzaam door elkaar beginnen te lopen. De droom naar een succesvolle rol en een geweldige performance wordt een doel op zichzelf met desastreuze gevolgen… Hoeveel elleboogwerk zetten de studenten in om hun doel van faam te bereiken?
“We stellen in het stuk de vraag hoe je met deze druk omgaat: de angst van het falen. Het gaat over de prestatiemaatschappij waarin depressie een van de grootste ziektes is. Het speelt in onze generatie enorm.”
De realisatie van de nieuwe vorm van het afstudeerproject vroeg heel wat aanpassingen van cast en crew. Er werden pakketten gemaakt om thuis eigen opnamestudio’s te creëren, de scripts moesten op de post en castleden stonden opeens zelf te timmeren aan decorstukken. Online ZOOMlessen, WhatsApp-groepen vol feedback, nachtshoots en camerastanden uittesten stonden allemaal op het programma. Momenteel zitten de opnames erop en wordt achter de schermen onafgebroken gemonteerd.
Nieuwsgierig? Via hun website houden de studenten je op de hoogte van de vorderingen. Zoals onderstaande vlog van Lotte Pierik, waarin zij haar slaapkamer omtovert tot set voor de filmopnames.
De studenten werden in het hele proces vakkundig begeleid door regisseur Robin Coops, choreograaf Pim Veulings en muzikaal leider Mony Wouters. De muziek wordt verzorgd door Carlo van der Put en David Schwarz. De cast bestaat uit de studenten zelf: Donna-jo Aarts, Iris Bakker, Willemijn Böcker, Judith Boesen, Dominique de Bont, Callina Knapmann, Lotte Pierik, Quinten De Smedt, Ayla van Summeren, en Maaike Wijntje. Studente Sterre Verschoor doet wegens haar stage bij Annie de Musical niet mee aan het project Daggers of the Mind.
De cast van Daggers of the Mind. (In willekeurige volgorde.)
Van woonkamer naar opnamestudio
Wij spraken met regisseur Robin Coops (31) en studente Donna-Jo Aarts (23) over de realisatie van deze performatieve film. Robin Coops is een multidisciplinaire artiest die geïnteresseerd is in de spanning tussen controle en het loslaten ervan. Hij kijkt hoe we gestuurd worden door politiek, technologie en sociale systemen. Nieuwe technologie speelt daarbij een grote rol. Studente Donna-Jo is een intuïtieve, energieke speler met een goed gevoel voor timing.
Hoe zag het oorspronkelijke plan voor jullie eindvoorstelling Daggers of the mind eruit?
ROBIN: De opdracht van de vierdejaars [muziektheater studenten] bestond eruit een eindvoorstelling te creëren. Ik ben ingehuurd om het project te begeleiden en had een behoorlijk plan en een thematiek die ik wilde voordragen. De prestatiemaatschappij waar je jezelf voortdurend moet presenteren ten opzichte van de buitenwereld stond voor mij centraal. We stellen in het stuk de vraag hoe je met deze druk omgaat: de angst van het falen. Daarin hebben we de relatie gezocht met MacBeth en hoe die fictieve wereld realiteit kan worden.
Hoe pak je het creatieproces aan met een klas van tien studenten?
DONNA-JO: Robin had een hele duidelijk structuur. Zo moesten we bijvoorbeeld vanuit drie vragen een tekst schrijven. We kregen slechts vijf minuten de tijd. Vaak was het resultaat al erg goed. Op die manier gaf hij ons veel structuur en werd er materiaal gemaakt.
ROBIN: Ik vind het heel belangrijk en fijn om kaders te scheppen waarbinnen mensen kunnen creëren en presenteren. Dat doe ik overal. Het is voor mij heel belangrijk dat er een bepaalde vrijheid voor de medemakers is en het een co-creatie is waarin onderzoek plaatsvindt. Het is voor mij daarin altijd balanceren tussen hoeveel ik stuur en hoeveel vrijheid ik geef.
DONNA-JO: We hadden heel veel vrijheid en dat is als speler heel fijn. Het bezorgt het je als speler veel vrijheid, durf en lef.
ROBIN: Na de eerste drie weken van repetities [live in de studio] was er best al veel materiaal. We hadden de teksten op de vloer uitgeprobeerd, eigen persoonlijke teksten gemaakt van Shakespeares originele en de songs waren gekozen.
Wat ging er door je heen toen je hoorde dat de eindvoorstelling niet door zou kunnen gaan?
DONNA-JO: Ik had nog niet meteen door dat de situatie zo heftig was. Ik merkte dat iedereen na een week onrustig begon te worden. Het besef dat het over de laatste voorstelling met je klas gaat. Die voorstelling heeft voor ons heel veel waarde. Ik was vooral bang dat er geen alternatief zou komen. Ik dacht misschien moet ik straks wel gewoon een verslag schrijven [lacht]. Vanuit die motivatie werd er hard gewerkt aan een nieuw idee.
Hoe zijn jullie op het idee gekomen om een film te maken als alternatief van de theatervoorstelling?
ROBIN: Ik heb het initiatief genomen omdat ik vond dat er iets moest komen waarin de voorstelling alsnog goed gepresenteerd kon worden. De spelers studeren af en daar moest, ongeacht de situatie, een goede plek voor komen. Om af te wijken van het originele toetsplan is ook lef nodig vanuit de school. We moesten alles van een afstand organiseren en realiseren.
DONNA-JO: Het was iets heel anders dan waar we oorspronkelijk voor worden opgeleid: live performen. Ik realiseerde me in het begin ook niet hoeveel erbij zou komen kijken. De eerste twee weken hebben we dan ook vooral zitten zoeken hoe we alles organisatorisch zouden aanpakken. Het hele project werd op slag veel technischer. Ik heb heel anders leren kijken. Als speler vond ik dat soms best lastig. Je bent zoveel bezig met de technische kant. Gelukkig kwamen we vorige week, bij het opnemen van de definitieve versies, eindelijk toe tot spelen.
Jullie moesten officiële toestemming krijgen van de examencommissie om deze nieuwe vorm aan jullie project en afstudeervoorstelling te geven. Welke facetten van het project hebben jullie daarvoor in de verf gezet?
ROBIN: De vorm sloot in eerste instantie al heel goed aan bij de thematiek. Namelijk een groep mensen die afstuderen die allemaal met zichzelf bezig zijn en gezien willen worden. En op het punt staan een harde kritische wereld te betreden. Voor mij was het heel belangrijk, na de drie studies die ik zelf al afronde, dat er een plek voor je is wanneer je afstudeert. Daar heb ik dan ook voor gevochten bij de examencommissie.
Waar zitten de verschillen tussen het originele stuk dat jullie in het theater zouden brengen en de film?
DONNA-JO: De eerste twee weken hebben we via ZOOM koorrepetities gehad. We kwamen er al snel achter dat dat niet kon. We hebben toen verschillende mogelijkheden uitgetest. Uiteindelijk zong iedereen zijn eigen stem in op GarageBand en stuurde dat door aan Mony [Wouters - vocal coach van het project]. Zij gaf bij iedereen feedback. Het was uiteindelijk bij iedereen hetzelfde en werd alles onder elkaar gemonteerd en door David Schwarz afgemixt. Het duurde vooral lang om alles uit te zoeken.
Hoe verliepen de repetities voor de teksten en choreografieën?
ROBIN: Voor de speelscènes hebben we gerepeteerd in twee vormen. We hadden A- en B-scènes. Bij de A-scènes hadden we vooral dialogen. Die zijn heel moeilijk om voor jezelf op te nemen omdat net die interactie plaats moet vinden. Daarom gebruikten we ZOOM voor het geluid. Daarnaast gebruikte iedereen zijn eigen mobiele telefoon om een opname te maken. Bij de B-scènes kregen de studenten een opdracht. Daarbij had ik kaders bedacht voor bepaalde shots die ze moesten gaan filmen. Het leuke van onze werkwijzen was dat iedereen toch ook daarop een eigen interpretatie heeft.
DONNA-JO: Bij Pim [Veulings - choreograaf] vertrokken we vanuit niets. Soms waren er inspiratiebeelden van waaruit we gingen praten over onze ideeën. Ook het werken met beweging en beeld was een nieuwe ervaring voor ons. Je ziet kleinere beweging of zelfs nog maar de intentie van een hand heel anders op beeld dan op toneel.
Jullie bouwden daarnaast ook elk een eigen opnamestudio in je kamers. Hoe ging dat in zijn werk?
DONNA-JO: De meeste mensen kregen van school zwarte doeken en gingen uitzoeken hoe ze dat konden ophangen. Ik had het geluk dat mijn ouders, bij wie ik nu verblijf, twee haken hadden waaraan dat makkelijk kon. We werkten ook met microfoon, bouwlampen en camerastandaards die geleverd werden door school. Een echte dankjewel aan Inge Den Adel hiervoor. Zij is rondgereden, tot in Amsterdam, om alles bij iedereen af te leveren.
In je cv lees ik: “Robin in geïnteresseerd in de spanning tussen controle en het loslaten ervan. Hij kijkt hoe we gestuurd worden door politiek, technologie en sociale systemen. En hoe we deze manipuleren in bepaalde omstandigheden.” Dit project moet voor jou een als een unieke kans voelen?
ROBIN: De vorm die we gekozen hebben is voor mij inderdaad niet gek als ik kijk naar mijn persoonlijk onderzoek. Ik zie het werk dat ik maak altijd als een Gesamtkunstwerk. Iets wat je samen creëert. De zoektocht die ik doe is dan steeds naar het vinden van een juist kader. Dit was daarin best een extreme stap. Op tien verschillende locaties, tien individuen toch als collectief [laten] samenwerken.
Wanneer gaat de film in premiere en waar kunnen mensen hem bewonderen?
ROBIN: Op vrijdag 19 juni 2020 vindt [online] de eerste vertoning plaats. We zijn nu ook al aan het kijken naar andere opties om de film te tonen. Daar kan ik nog niets meer over zeggen maar we zijn er actief mee bezig. Zodat het product ook buiten de school gezien wordt. De voorstelling zal getoond via de website van de studenten in een speciale online omgeving waarin je ook kan chatten, een voorpresentatie kan geven. Ook daar zijn we nog volop mee bezig.
Waarom zouden mensen deze film moeten gaan zien?
ROBIN: De thematiek is, ondanks dat het zich misschien richt op performers die net afstuderen, heel actueel. Het gaat over de prestatiemaatschappij waarin depressie een van de grootste ziektes is. Hopelijk hebben wij dit fenomeen kunnen vertalen en bevragen op een speelse en muzikale manier. De voorstelling is daarnaast interessant voor andere makers, van welke achtergrond dan ook, om te kijken of ze de vorm ook kunnen gebruiken.
DONNA-JO: Met alles wat speelt is de thematiek juist nu heel relevant. Ik vind het heel eng om nu af te studeren. Daar komen emoties als angst maar ook falen heel erg bij kijken. Dat is letterlijk waar de voorstelling over gaat.
ROBIN: Vragen als ‘Hoeveel ellebogen werk moet je doen?’ en ‘Waar ligt de balans?’ worden gesteld in de film. Het is niet per se zo dat de voorstelling hierop antwoorden wil geven, maar wel aanzetten tot erover na te laten denken.
Waar zijn jullie het meest trots op in dit project?
ROBIN: Op de studenten en het hele team. Whatever comes out! Ik denk dat ze kneiterhard gewerkt hebben en alles hebben gegeven. Ook het team op de achtergrond. Dat is heel bewonderenswaardig.
DONNA-JO: Je kan je bijna niet voorstellen hoe hard er gewerkt wordt. Je voelt zoveel liefde en tijd en dat ga je voelen in de film. Daar ben ik trots op.
Wat zijn jullie plannen voor de toekomst?
DONNA-JO: Ik heb plannen liggen waarvan ik op dit moment vooral hoop dat ze doorgaan. Door de Coronacrisis gaat mijn eerste plan, om nog een jaar in Amerika te gaan studeren, niet door. Tijdens de studie heb ik me veel gericht op kindertheater. Nu ga ik daar mee door. Vanaf september normaal repeteren voor Nijntje De Musical.
ROBIN: Ik ben best gezegend in dat opzicht. Ik kan een aantal onderzoeken doen. Ik heb een eigen stichting M31 waar ik al een aantal jaar eigen producties mee maak. Ik ga onderzoek doen naar een VR opera gebaseerd op Orpheus en Euredice. Daarnaast werk ik aan een virtueel concept met mijn eigen band Human 2.0. Meteen hierna ga ik een project doen met de Opera Academy. Het is fijn dat niet al mijn werk puur resultaatgebonden is.
Advertorial
Deze reportage is mede mogelijk gemaakt door Codarts Rotterdam. Wil je ook een project in de schijnwerpers van Dansdocent.nu zetten? Kijk dan op de pagina ‘adverteren’ naar de mogelijkheden. Een advertentie plaats je al vanaf 25 euro!
Maud Tielemans
Maud Tielemans is redacteur Werkplezier & Didactiek. Ze studeerde danseducatie (BA) en kunsteducatie (MA) bij Codarts Rotterdam. Daarnaast studeerde ze kunst- en cultuurmanagement aan de Universiteit Gent. Momenteel werkt ze als docent pedagogiek bij Codarts, als onderzoeker aan LUCA School of Arts en als dansdocent bij het DKO in Vlaanderen. Voor dansdocent.nu vertaalt ze wetenschappelijk onderzoek naar praktische tips zodat dansdocenten het hele jaar door met plezier lesgeven.