Coronasteun is bij culturele instellingen op de plank blijven liggen
Beeld door Marjan Blan via Unsplash
CORONACRISIS | Zonder de coronasteun waren veel culturele organisaties diep in de rode cijfers beland, maar op ZZp-ers is flink bezuinigd. Dat blijkt uit het rapport van de Boekmanstichting Ongelijk getroffen, ongelijk gesteund dat op 27 mei is gepubliceerd. Lees hier verder over de meest opmerkelijke conclusies.
Ongelijk getroffen, ongelijk gesteund
Coronasteun werkt. Dat toont nieuw onderzoek van de Boekmanstichting Ongelijk getroffen, ongelijk gesteund, naar de financiële gevolgen van de coronacrisis in de culturele en creatieve sector en de effecten van de steunmaatregelen in 2020. Zonder deze steun waren veel culturele organisaties diep in de rode cijfers beland.
Wel laat het onderzoek een groot verschil zien tussen de meerjarig gesubsidieerde en de overige organisaties. De culturele organisaties die het meest afhankelijk zijn van publieksinkomsten, worden bovenmatig hard geraakt. Zo zagen de poppodia en de vrije producenten zo’n 95% van hun eigen inkomsten verdwijnen. De coronasteun compenseerde dit niet voldoende. Andere grote verliezers zijn de zelfstandigen: gemiddeld is er 55% op hen bezuinigd.
Bezuinigen op zzp’ers
In de culturele en creatieve sector zit het grootste deel van de werkgelegenheid in de flexibele schil (zelfstandigen en flexwerknemers met tijdelijke contracten). De minister van OCW sprak de hoop en verwachting uit dat via de specifieke steun van OCW de keten in stand zou kunnen worden gehouden. De bedoeling was ‘het waarborgen van de werkgelegenheid in de sector’. Via de ‘opnieuw op gang komende opdrachtenstroom’ zou de werkgelegenheid van de flexibele schil worden gefinancierd en geborgd.
De Creatieve Coalitie constateert dat dit beleid heeft gefaald. In tegenstelling tot de bedoeling, bezuinigen de organisaties 55% op de kosten van zzp’ers. Van de grote organisaties bezuinigen volgens het Boekman-rapport niet minder dan 73% op hun zzp’ers. Alleen de kleine organisaties ontzien de zzp’ers. Het is dus een beleidskeuze van organisaties.
Instellingen potten coronasteun op
“Het is uitermate pijnlijk en ontstellend om zien dat de overheidssteun nauwelijks werd aangewend maar werd opgepot, terwijl mensen hun werk en inkomen volkomen zagen wegvallen. Als we nu in het rapport kijken naar de financiële resultaten bij de meerjarig gesubsidieerde instellingen dan zien we dat bij de Dans-, Muziektheater- en Muziekgezelschappen/-instellingen tweederde van die specifieke Coronasteun bij de instellingen gewoon op de plank is blijven liggen. Het financiële resultaat bij Theatergezelschappen is zelfs anderhalf maal het bedrag dat aan specifieke steun werd verkregen. Dat is toch niet uit te leggen?”
Contracten werden na de eerste lockdown geannuleerd tegen betaling van tussen de 25% tot 100% van de oorspronkelijk overeengekomen bedragen. Daarna werden maar weinig concrete contracten overeengekomen of werden contracten telkens opgeschort, waardoor ook de betaling werd vooruitgeschoven. Voor de aankomende periode voorziet de Creatieve Coalitie een podiuminfarct en is het voor nieuwe producties en net afgestudeerden bijna onmogelijk om er nog tussen te komen. Zij willen dan ook harde afspraken maken met de opdrachtgevers over het afrekenen over geannuleerde of te annuleren producten en waarborgen dat nieuwe steun doorvloeit in de keten.
Ook geen generieke steun voor de flexibele schil
Uit eerder gedaan onderzoek van de Creatieve Coalitie, waar het Boekman-rapport ook aan refereert, blijkt dat niet meer dan een kwart van de zzp’ers in de culturele en creatieve sector voor een TOZO-2 of TOZO-3 uitkering in aanmerking kwam. De invoering van de ‘partnerinkomenstoets’ was daarvan de belangrijkste reden. En de helft van de zzp’ers kan geen aanspraak maken op de TVL omdat het bedrijfsadres niet overeen mag komen met het huisadres.
Werknemers met tijdelijke contracten betalen in onze sector wel een WW-premie, maar voldoen maar incidenteel aan de voorwaarden om voor een WW-uitkering in aanmerking te komen. Eerder pleitte de Creatieve Coalitie al voor een eenmalig bedrag van 5.000 euro om al die getroffen werkenden te compenseren voor schade en niet ontvangen steun.
Bronnen
Boekmanstichting. (2021, 27 mei). Ongelijk getroffen, ongelijk gesteund. Boekman.nl. Geraadpleegd op 5 juni 2021.
Creatieve Coalitie. (2021, 27 mei). Flexibele schil culturele & creatieve sector - ondanks coronasteun aan de sector - massaal zonder werk en zonder inkomen [Persbericht].